Obiekty krenologiczne dorzecza Odry = Crenological features in the Odra Basin

Choiński, Adam; Ptak, Mariusz

doi:0033-2143

Przejdź do menu głównego
Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do treści
Przejdź do stopki

Pobierz

Tytuł: Obiekty krenologiczne dorzecza Odry = Crenological features in the Odra Basin

Abstrakt:

An analysis of hydrographic maps at the scale 1:50 000 offered a basis for the inventorying of crenological features in the basin of the Odra (Oder). A total of 393 map sheets were produced to cover the whole area, with 159 of these including the studied features. The data obtained originate from fieldwork or mapping carried out in the years 1998–2005. In total, some 2611 objects were recorded, most of these being perennial springs (1309), followed by seaps (568), marshes (336), perennial springs fitted with intakes (129), groups of springs (111), ephemeral springs (87), mineral springs (66) and observed springs (5). On the basis of the outputs of individual objects the total discharge has been estimated at 1.645 cubic meters per second, or one comparable with the mean annual discharge of such rivers as the Lutynia, Mogilnica and Ołobok. Moreover, two maps have been compiled: to present the number of crenological features on respective sheets, and to illustrate the summed output on these sheets. From the poin of view of the number of features a clear difference between mountain areas and lowlands can be discerned, though this is smaller when output is taken account of. The most prolific springs reach outputs of c. 50 l per second, while only around a dozen exceed 20. The sum for the 10 most major springs accounts for as much as 23% of the total output calculated for all the studied crenological features. It should be noted that as many as 76% of all features are of very low output, i.e. less than 0.5 liters per second. The inventory of springs generated would seem to be of value, since it makes it possible to record future changes in the number and output of crenological objects over a large area.

Bibliografia:

1. Atlas hydrologiczny Polski, 1986a, red. J. Stachy, t. 2, 1, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
2. Baczyńska A., Choiński A., Kaniecki A., 2004, Mapa hydrograficzna w skali 1:50 000 jako źródło informacji o obiektach krenologicznych środkowej części Niziny Wielkopolskiej, [w:] Kartografia tematyczna w kształtowaniu środowiska geograficznego". XXX Ogólnopolska Konferencja Kartograficzna, Poznań 21–22.10.2004, Materiały Ogólnopolskich Konferencji Kartograficznych, 25, UAM, Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, PTG, Oddział Kartograficzny, Poznań, s. 194–208.
3. Błaszkowski J., 1969, Kilka uwag o źródłach w rynnie Jeziora Żarnowieckiego, Zeszyty Naukowe WSP, R.11, Gdańsk, s. 213–217.
4. Choiński A., 1995, Źródła środkowej części Niziny Wielkopolskiej, Sprawozdania Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, 109, Wydawnictwo PTPN, Poznań.
5. Dynowska I., 1986, Regionalne zróżnicowanie źródeł w Polsce, Folia Geographica, 18, PAN, Kraków.
6. Jokiel P., Moniewski P., Ziułkiewicz M., 2007, Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne, Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
7. Kobendzina J., 1949, Źródliska rzeki Łyny, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 4/5/6, s. 62–66.
8. Kryza H., 1986, Zróżnicowanie przestrzenne odpływu podziemnego zlewni sudeckich na przykładzie zlewni Kamienicy (Masyw Śnieżnika), Prace Naukowe Instytutu Geotechniki Politechniki Wrocławskiej, 49, Seria Konferencyjna, 21, s. 101–106.
9. Łagodzińska J., Tomalak S., 1964, Źródła w dolinie Warty na odcinku od Śremu do Obornik Wlkp., Sprawozdania PZPN za III i IV kwartał 1964, Poznań, s. 307–310.
10. Maksymiuk Z.,1977, Wody gruntowe i strefy ich wypływów na powierzchnię w rejonie łódzkim, Acta Universitatis Lodziensis, II, 5.
11. Maksymiuk Z., 1980, Formy alimentacji rzek i ich rola w bilansie wodnym na przykładzie dorzecza Widawki, Acta Geographica Lodziensia, 42, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
12. Małecka D., Małecki J., 1998, Warunki hydrogeologiczne i hydrochemiczne oraz określenie działań mających na celu ochronę rezerwatu Niebieskie Źródła, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
13. Michalska M., 1980, Wody podziemne utworów czwartorzędowych w młodoglacjalnej strefie marginalnej okolic Miastka na Pojezierzu Pomorskim, Wydział Geologii UW, Warszawa, maszynopis.
14. Moniewski P., 2004, Źródła okolic Łodzi, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
15. Nowakowski C., 1977, Charakterystyka wydajności źródeł strefy czołowomorenowej Pojezierza Suwalskiego, Biuletyn Geologiczny, 21.
16. Puk K., 2008, Wypływy wód podziemnych i ich zmienność w wybranych zlewniach dorzecza środkowej Warty, Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, UAM, Poznań, maszynopis.
17. Sikorska K., 2004, Stan i perspektywy mapy hydrograficznej i sozologicznej Polski w skali 1:50 000, [w:] Kartografia tematyczna w kształtowaniu środowiska geograficznego". XXX Ogólnopolska Konferencja Kartograficzna, Poznań 21–22.10.2004, Materiały Ogólnopolskich Konferencji Kartograficznych, 25, UAM, Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, PTG, Oddział Kartograficzny, Poznań, s. 20–25.
18. Szczucińska A.M., 2008, Wypływy wód podziemnych w Rynnie Gryżyńsko-Grabińskiej, Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, UAM, Poznań, maszynopis.
19. Tomalak S., 1968, Reżim źródeł w dolinie Warty, Prace Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, seria Geologia, 7, Poznań.
20. Tomaszewski J., 1977, Charakterystyka krenologiczna masywu krystalicznego na przykładzie Karkonoszy, Acta Universitatis Wratislaviensis, 358, Studia Geograficzne, 28, PWN, Warszawa-Wrocław.