Znalezisko ozdobnego zakończenia rękojeści wczesnośredniowiecznej nahajki z Ostrowa Lednickiego

Tabaka, Arkadiusz

doi:0003-8180

Pobierz

Tytuł: Znalezisko ozdobnego zakończenia rękojeści wczesnośredniowiecznej nahajki z Ostrowa Lednickiego

Abstrakt:

Wśród kilkudziesięciu odkrytych w 2009 r. na Ostrowie Lednickim przedmiotów (w tym: 15 monet – głównie z końca XI w.) szczególną uwagę zwraca mosiężne ozdobne zakończenie rękojeści nahajki, czyli skórzanego, plecionego bicza. Jest to znalezisko unikatowe na terenie Polski (związane z kulturą plemion koczowniczych). Nie można jednoznacznie określić zarówno kiedy nahajka (okucie) dotarła na Ostrów Lednicki, jak i przez kogo mogła zostać zagubiona. Najprawdopodobniej jednak nastąpiło to na przełomie XI i XII w.

Bibliografia:

Andrzejewski A., Sikora J. 2009. Drohiczyn średniowieczny i nowożytny w świetle badań z roku 2006, „Podlaskie Zeszyty Archeologiczne”, t. 5, s. 153–195
Beleckij S. V. 2000. Znaki Rûrikovičej, čast’ pervaâ: X–XI v.v., [w:] Issledovaniâ i muzeefikaciâ drevnostej severo-zapada, t. 2, Sankt-Peterburg
Buko A., Sobkowiak - Tabaka I. 2012. Bodzia: a new Viking Age cementery with chaber graves, „Antiquity”, t. 85 (330), http:/ antiquity.ac.uk/projgau/buko/330
Dmochowski P., Wrzesiński J. 2004 .W poszukiwaniu łuku refleksyjnego – możliwość interpretacji na przykładzie znaleziska z Ostrowa Lednickiego, [w:] Wędrówki rzeczy i idei w średniowieczu, S. Moździoch red., Spotkania Bytomskie, t. 5, Wrocław, s. 313–333
Górecki J. 2001. Gród na Ostrowie Lednickim na tle wybranych ośrodków grodowych pierwszej monarchii piastowskiej, Poznań–Lednica
Impelluso L. 2006. Natura i jej symbole. Rośliny i zwierzęta, Warszawa
Kirpičnikov A. N. 1973. Snarâženie vsadnika i verhovogo konâ na Rusi IX–XIII vv., „Arheologiâ SSSR. Svod arheologičeskih istočnikov”, z. E1-36, Leningrad
Kokowscy E. i A. 2003. Nahajki z rękojeścią w kształcie ptasich głów z Gródka nad Bugiem, [w:] Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu, M. Dulinicz red., Lublin–Warszawa, s. 355–364
Kokowski A. 2003. Utracone – odzyskane – zaskakujące, „Z otchłani wieków”, R. 58, nr 1–4, s. 12–18
Kopaliński W. 1990. Słownik symboli, Warszawa
Kopaliński W. 1991. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa
Kotowicz P. N. 2006. Uwagi o znaleziskach kiścieni wczesnośredniowiecznych na obszarze Polski, Acta Militaria Mediaevalia, 2, Kraków–Sanok, s. 51–66
Kowalczyk M. 1986. Raciąż – średniowieczny gród i kasztelania, „Archaeologia Baltica”, 6, Łódź
Oesterreicher-Mollwo M. 1992. Leksykon symboli, Warszawa
Poppe A. 1977. Wołyń, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, G. Labuda, Z. Stieber red., t. 6, cz. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 587–589
Rouche M. 2011. Attylla i Hunowie. Ekspansja barbarzyńskich nomadów. IV–V wiek, Warszawa
Świętosławski W. 1996. Uzbrojenie koczowników Wielkiego Stepu w czasach ekspansji Mongołów (XII–XIV w.), Łódź
Świętosławski W. 1996. Elementy wschodnie wśród militariów z XIII w. znalezionych na terenie Polski, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 38, s. 3–17
Świętosławski W. 1997 Archeologiczne ślady najazdów tatarskich na Europę środkową w XIII w., Łódź
Świętosławski W. 2006. Ślady koczowników Wielkiego Stepu z X, XI i XII w. w dorzeczach Wisły i Odry, Łódź
Tabaka A. 2005. Domniemane miejsce targowe na Ostrowie Lednickim, „Studia Lednickie”, t. 8, s. 131–144
Tabaka A. 2009. Znaleziska monet na Ostrowie Lednickim, [w:] Pieniądz i banki w Wielkopolsce, W. Garbaczewski, R. Macyra red., Poznań, s. 57–70
Wachowski K. 1984. Militaria z grodu na Ostrówku w Opolu, [w:] Studia nad kulturą wczesnego Opola. Militaria – wyroby bursztynowe, B. Gediga red., Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk– Łódź, s. 11–112
Wołoszyn M. 2003. Archeologiczne zabytki pochodzenia bizantyńskiego i ruskiego z okresu od połowy X do połowy XIII w. z obszaru Polski południowej, t. I–VII, Kraków, maszynopis pracy doktorskiej przechowywanej w archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wołoszyn M. 2004. Zabytki pochodzenia wschodniego we wczesnośredniowiecznej Polsce – wędrówka ludzi, rzeczy, czy idei?, [w:] Wędrówki rzeczy i idei w średniowieczu, S. Moździoch red., Spotkania Bytomskie, t. 5, Wrocław, s. 241–259
Wołoszyn M. 2006. Ze studiów nad obecnością ruską i skandynawską na ziemiach polskich w X–XII wieku, [w:] Świat Słowian wczesnego średniowiecza, M. Dworaczek, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski red., Szczecin–Wrocław, s. 595–613
Wołoszyn M. 2010. Obecność ruska i skandynawska w Polsce od X do XII w. – wybrane problemy, [w:] Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu, M. Salamon, J. Strzelczyk red., Kraków, s. 300–334
Wrzesińska A., Wrzesiński J. 1996. Grób z miniaturowym toporkiem z Dziekanowic, gm. Łubowo, woj. poznańskie, stan. 22, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 4, s. 197–204
Wrzesiński J. 2005. O broni wczesnego średniowiecza rzadziej postrzeganej, [w:] Z dziejów Kujaw i Pałuk, J. Kozłowski, M. Woźniak red., Inowrocław, s. 47–61
Wrzosek A. 1961. Zabytki wczesnośredniowieczne z Ostrowa Lednickiego, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, t. 12, s. 242–280
Żygulski Z. jun. 1982. Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa