Subtitle:

Archaeologia Polona Vol. 44 (2006)

Publisher:

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

This article discusses reasons for the lack of convincing data testifying to biological possibili-ties of a "rapid expansion" of Slavic populations and a model which would describe "the mecha-nism governing the reproductiveness" of these populations in archaeological literature. Also the importance of the study of skeletal materials as the basis for the palaeodemographic research aiming at determining the biological condition and dynamics of the Slavic population is stressed. Broad strategies for palaeodemographic research are suggested. The author presents the grounds for attempts to use the adaptive relationship to construct theoretical models of the ethnogenesis process, in order to increase the validity of the adopted adaptation strategy. This helps to expose the naiveté of archaeologists who believe that using research procedures based on positivistically oriented archaeology will make it possible to elucidate the process of the ethnogenesis of the Slavs.The author suggests adopting to begin with the thesis that biocultural systems with a certain frequency of biological, social and cultural traits and specific interrelations among them appeared and developed in given conditions of the environment (biotic and abiotic). The persistence of these systems on a given level of adaptation is possible owing to the adopted, i.e., socially and culturally generated concept of shaping the human — environment relations, a concept that ensures the satisfaction of biological, as well as social and cultural needs. The article argues that the issue of the biological condition and dynamics of the Slavic population integrates different partners of anthropologists like, among others, geneticists and molecular biologists, cultural anthropologists and pre-historians using other than typological approaches. A variety of data (linguistic, biological, i.e., morphological differentiations and the genetic structures, etc.) is taken into consideration in ways that increase the validity of our knowledge about complex properties of a human population

References:

Alekseev, V.P. 1969. Proishozhdenie narodov vostochnoi Evropy, Moskva
Alekseeva, T.I. 1973. Etnogenez vostochnyh slavyan. Moskva
Alekseeva, T.I. (ed.) 1999. Vostochnye slavyane. Antropologiya i etnicheskaya istoriya. Moskva
Bach, A. 1986. Germanen—Slawen—Deutsche . Anthropologische Bearbeitung des frühmittelalterlichen Gräberfeldes von Rohnstedt, Kreis Sondershausen. Weimar Monographie zur Ur- und Früh-geschichte 19. Weimar
Bach, H. and A. Bach 1971. Anthropologische Untersuchungen. In Slaven in Thüringen, H. Bach and S. Dušek(eds), 132-265. Weimar
Barbujani, G. and G. Bertorelle 2001. Genetics and the population history of Europe. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 98: 22-5
Barbujani, G., G.N. Whitehead, G. Bertorelle and I.S. Nasidze 1994. Testing hypothesis on processes of genetic and linguistic changes in the Caucasus. Human Biology 66: 843-64
Bertranpetit, J. and L.L. Cavalli-Sforza 1991. A genetic reconstruction of the history of the population of the Iberian Peninsula. Annals of Human Genetics 55 : 51-67
Budnik, A. 1984. Ciałopalne cmentarzysko kultury pomorskiej w Bieżyniu (stanowisko 1) w świetle wyników badań antropologicznych. Przegląd Antropologiczny 50: 151-5
Chiarelli, B. 1995. Race: a fallacious concept. International Journal of Anthropology 10: 97-105
Chikhi, L., G. Destro-Bisol, G. Bertorelle, V. Pascali and G. Barbujani 1998. Clines of nuclear DNA markers suggest a largely Neolithic ancestry of the European gene pool. Proceedings of the Na- tional Academy of Sciences of the United States of America 95: 9053-8
Czekanowski, J. 1947. Polska synteza slawistyczna w perspektywie ilościowej. Kraków
Czekanowski, J. 1948. Polska — Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne. Warszawa
Czekanowski, J. 1957. Wstęp do historii Słowian. Poznań
Czekanowski, J. 1967. Człowiek w czasie i przestrzeni. Warszawa
Dąbrowscy, I. and K. 1967. Cmentarzysko z okresupóźnolateńskiego i wpływów rzymskich w Wesołkach, pow. Kalisz. Wrocław
Dąbrowski, P., M. Krzyżanowska, B. Kwiatkowska and J. Szczurowski 2004. Analiza antropologicz-na szczątków kostnych wydobytych w sezonach 1993—2001 r. z cmentarzyska w Masłomęczu (II—IV w.). Monumenta Studia Gothica IV: 91—100, Lublin
Djurić Sejić, M., S. Zivanovic and V. Letić 1992. A contribution to the medieval Serbian paleodemography. Rivista di Antropologia (Roma) 70: 171—3
Gładykowska-Rzeczycka, J. 1981. Ludność kultury wielbarskiej w świetle dotychczasowych badań antro-pologicznych. In Problemy kultury wielbarskiej, T. Malinowski (ed.), 163—82. Słupsk
Gładykowska-Rzeczycka, J. and A. Pudło 2003. Próba odtworzenia struktury morfologiczno-demo-graficznej ludności pochowanej na cmentarzysku z okresu rzymskiego w Pruszczu Gdańskim, stanowisko 7. In XIII Sesja Pomorzoznawcza. Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych, H. Paner and M. Fudziński (eds), 319—33, Gdańsk
Godłowski, K. 1979. Z badań nad rozprzestrzenieniem się Słowian w V—VII w. n.e. Kraków
Godłowski, K. 2000. Pierwotne siedziby Słowian. Kraków
Gralla, G. 1974. Ekspertyza antropologiczna ciałopalnych szczątków kostnych z cmentarzyska warstwo-wego w Olszynie, pow. Częstochowa. In Metody, wyniki i konsekwencje badań kości z grobów ciałopalnych, A. Malinowski (eds), 125—9. Poznań
Hanáková, H. and M. Stloukal 1987. Health condition of teeth in old Slavonic populations. Sbornik Národniho Muzea v Praze. Acta Musei Nationalis Pragae 63: 196—202
Harding, R.M. and R.R. Sokal 1988. Classification of the European language families by genetic dis-tance. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 85: 9370—2
Hensel, W. 1972. Etnogeneza Słowian. In Mały słownik kultury dawnych Słowian, L. Leciejewicz (ed.), 433—44. Warszawa
Hensel, W. 1978. Zagadnienia etniczne. In Wczesna epoka brązu. Prahistoria ziem polskich, 2, A. Gardawski and J. Kowalczyk (eds), 197—204. Wrocław—Warszawa—Kraków
Hensel, W. 1985. Skąd przyszli Słowianie. Z otchłani wieków 60: 177—88
Jakab, J. 1979. Demographische Grundanalyse slawischer Gräberfelder aus der Südwestlichen Slowakei. Anthropologie 17.1: 25—33
Jażdżewski, K. 1939. Kujawskie przyczynki do zagadnienia tubylczości Słowian na ziemiach polskich. Wiadomości Archeologiczne 16: 107—61
Jażdżewski, K. 1958. Z zagadnień ciągłości kulturalnej i osadniczej na ziemiach Słowiańszczyzny pierwotnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, ser. I, 8: 3—26
Jażdżewski, K. 1968. Z problematyki początków Słowiańszczyzny i Polski, I. Łódź
Jażdżewski, K. 1981. Dzieje Europy Środkowej. Wrocław
Jażdżewski, K. 1982. Jak patrzeć na zasiedziałość i na rozprzestrzenienie Słowian w Europie środkowej i Środkowowschodniej w starożytności i w początkach wczesnego średniowiecza? Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 27: 194—213
Kócka, W. 1958. Zagadnienie etnogenezy ludów Europy. Wrocław
Kokowski, A. (ed.) 2002. Cień Światowida czyli pięć głosów w sprawie etnogenezy Słowian. Lublin
Kolman, C.J. and N. Tuross 2000. Ancient DNA analysis of human populations. American Journal of Physical Anthropology 111 : 5—23
Kostrzewski, J. 1960. Obrządek ciałopalny u plemion polskich i Słowian północno-zachodnich. Warszawa
Kostrzewski, J. 1961. Zagadnienie ciągłości zaludnienia ziem polskich w pradziejach (odpołowy II tysiąclecia p.n.e. do wczesnego średniowiecza), Poznań
Kostrzewski, J. 1965. Zur Frage der Siedlungstätigkeit in der Urgeschichte Polens. Wroclaw—Warszawa—Kraków
Kozak-Zychman, W. 1996. Charakterystyka antropologiczna ludności Lubelszczyzny z młodszego okresu rzymskiego. Lublin
Kurnatowski, S. 1977. Nowsze teorie na temat pierwotnych siedzib Slowian w świetle analizy paleode-mograficznej. Slavia Antiqua 24: 17-38
Kurnatowski, S. 1994. Przemiany osadnicze w procesie kształtowania Wielkopolski jako regionu historycznego. Slavia Antiqua 35 : 4-45
Leben-Seljak, P. and M. Stefancic 1999. Adult mortality and biodynamic characteristics in the early Middle Ages populations at Bled, Slovenia. Variability and Evolution 7 : 65-77
Leciejewicz, L. 1989. Słowianie Zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy. Wrocław
Leciejewicz, L. 2002. Starożytna spuścizna kulturowa na ziemiach polskich w początkach średniowiecza. Poznań
Łowmiański, H. 1973. Początki Polski, V. Warszawa
Makiewicz, T. 2005. W sprawie aktualnego stanu badań nad problemami kontynuacji kulturowej po-między starożytnością a wczesnym średniowieczem w Polsce. Punkt widzenia autochtonisty. Slavia Antiqua 46 : 9-38
Malinowski, A. i965. Badania pochówków cialopalnych z cmentarzyska ludności okresu lateńskiego w Wirchowicach, pow. Włocławek. Fontes Archaeologici Posnanienses 16: 126-38
Mamzer, H. 1999. Problem etniczny w archeologii. Slavia Antiqua 40: 169-201
Mamzer, H. 2001. Archeologia etniczna versus kulturowo-interpretacyjna. In Praojczyzna Słowian. Zbiór wypowiedzi, W. Mańczak (ed.), 21-7. Kraków
Mańczak, W. 1981. Praojczyzna Słowian. Kraków
Mańczak, W. 1987. Praojczyzna indoeuropejska. In Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, I, G. Labuda and S. Tabaczyński (eds), 113-20 Wrocław
Mańczak, W. 1997. Czy słowiański Biskupin to naukowa legenda? Slavia Antiqua 38: 191-4
Mańczak, W. 2000. Zagadnienie praojczyzny Słowian w Encyklopedii PWN. Archeologia Polski 45: 110-3
Mucha, E. 1978. Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Inowrocławiu. Analiza antropologiczna. PrzeglądAntropologiczny 44: 373-6
Niewęgłowski, A. 2000. Etnogeneza Słowian - emocje, rzeczywistość badawcza, odbiór społeczny. Posie-dzenie Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych Wydziału I PAN, Warszawa, 2 czerwca 2000 r. (problematyka obrad i uwagi dyskusyjne). Archeologia Polski 45: 154-8
O'Rourke, D.H., G.M. Hayes and S.W. Carlyle 2000. Ancient DNA studies in physical anthropology. Annuals Review of Anthropology 29: 217-42
Parczewski, M. 1988. Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce. Kraków
Piazza, A., S. Rendine, E. Minich, P. Menozzi, J. Mountain and L.L. Cavalli-Sforza 1995. Genetics and the origin of European languages. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 92: 5836-40
Piontek, J. 1973. Badania antropologiczne grobów ciałopalnych z cmentarzyska w Domaniowiczach, pow. Głogów. Sprawozdania Archeologiczne 25: 137-50
Piontek, J. 1979. Procesy mikroewolucyjne w europejskich populacjach ludzkich. Poznań
Piontek, J. 1983a. Ethnogenetical processes and anthropological analysis. Godischen Zbornik na Medicinskiot Fakultet vo Skopje 29: 143-5
Piontek, J. 183b. Etnogeneza Słowian we współczesnych badaniach antropologicznych. In Studia z dziejów i kultury zachodniej Słowiańszczyzny, J. Żak and J. Ostoja-Zagórski (eds), 29-42
Piontek, J. 1986. Biology of the early Slav populations from Yugoslavia. Godischen Zbornik na Medicinskiot Fakultet vo Skopje 32.1: 11-6
Piontek, J. 1991. Anthropological reconstruction of the historical process of ethnogenesis: biocultural model and its exemplification. Archaeologia Polona 29: 51—69
Piontek, J. 1992. Zastosowanie modelu paleodemograficznego do rekonstrukcji historycznego procesu etnogenezy Słowian. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 16: 285—98
Piontek, J. 1993. Rekonstrukcja historycznego procesu etnogenezy Słowian. Model adaptacyjny. Folia Prae-historica Posnaniensia 5: 13—35
Piontek, J. 1999. Patterns of adaptive strategy in the Upper Palaeolithic and post-Palaeolithic populations: Evidence from Central Europe. In Human evolution and environment, H. Ullrich (ed.), 187—204. Berlin
Piontek, J. 2001. Archeologiczne rekonstrukcje procesu etnogenezy Słowian a ustalenia antropologii fizycznej. In Praojczyzna Słowian. Zbiór wypowiedzi. W. Mańczak (ed.), 39—44. Kraków
Piontek, J. 2002. Antropologia pradziejowa i wczesnohistoryczna. Spory o etnogenezę Słowian: ustalenia archeologów i wątpliwości antropologów fizycznych. Piąte warsztaty antropologiczne. In Per-spektywy rozwoju antropologii w Polsce. J. Charzewski (ed.), 27—49. Warszawa
Piontek, J. 2006 (in press). Populacje ludzkie z dorzecza Odry i Wisły w okresie wpływów rzymskich i we wczesnym średniowieczu. Zróżnicowanie morfologiczne i analiza paleodemograficzna
Piontek, J. and M. Kaczmarek 1987. Ethnogenesis and paleodemography: case of Slavonic popula-tions. Sbornik Národniho Muzea v Praze 44: 171—7
Piontek, J. 1988. O paleodemograficznym modelu badań procesów etnogenetycznych. In Szkice z antropologii ogólnej. Propozycje teoretyczno-metodyczne badań społeczeństw pradziejowych, J. Piontek (ed.), 91-9. Poznań
Pleterski, A. 1990. Etnogeneza Slovanov, obris trenutnego stanja arheoloških raziskav. Ljubljana
Popowska-Taborska, H. 1991. Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka. Wrocław
Rösing, F.W. and I. Schwidetzky 1977. Vergleichend-statistische Untersuchungen zur Anthropologie des frühen Mittelalters (500-100 0 n.u.Z.). Homo 28: 66-115
Rożnowski, F. 1981. Ludność kultury wielbarskiej w świetle badań antropologicznych. In Problemy kultury wielbarskiej, T. Malinowski (ed.), 183—91. Słupsk
Russeva, V. 2001. Trends of human life evolution in populations who lived around Cabyle. Papers on Anthropology 10: 249—59
Russeva, V. 2002. Human life span and mortality in Bulgarian medieval populations from the XI—XII centuries AD (based on anthropological material), Papers on Anthropology 11: 190—9
Schott, T. 1964. Zur Paläodemographie der hochmittelaterlichen Serie von Reckahn. Ethnographische-Archäologische Zeitschrift 4: 132—42
Schwidetzky, I. and Rösing F.W. 1975. Vergleichend-statistische Untersuchungen zur Anthropologie der Römerzeit (0—500 u.Z.). Homo 26: 193—220
Sedov, V.V. 1982. Vostočnye slavjane v VI—XIII vv. Moskva
Sedov, V.V. 1994. Slavjane v drevnosti. Moskva
Sokal,R.R. 1988. Genetic , geographic, and linguistic distances in Europe. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 85: 1722—6
Sokal, R.R., G.M. Jacquez, N.L. Oden, D. DiGiovanni, A.B. Falsetti, E. McGee and B.A. Thomson 1993. Genetic relationships of European populations reflect their ethnohistorical affinities. Ame-rican Journal of Physical Anthropology 91: 55—70
Sokal, R.R., N.L. Oden and B.A. Thomson 1992. Origins of the Indo-Europeans: genetic evidence. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 89: 7669—73
Sokal R.R., N.L. Oden and C. Wilson 1991. Genetic evidence for spread of agriculture in Europe by demic diffusion. Nature 351(6322): 143—5
Šlaus, M. 1996. Demography and disease in the early medieval site of Privlaka. Opuscula archaeologica 20:141—9
Šlaus, M. and K. Filipec 1998. Bioarchaeology of the medieval Dakovo cemetery; archaeological and anthropological evidence for ethnic affiliation and migration. Opuscula archaeologica 22: 129-39
Šlaus, M., D. Kollmann, S.A. Novak and M. Novak 2002. Temporal trends in demographic profiles and stress levels in medieval (6th-13th century) population samples from continental Croatia. Croatian Medical Journal43: 598-605
Štefancic, M. 1980. Demography of early Middle Ages necropolis St. Erazmo near Ohrid. Collegium Antropologicum 4 : 213-20
Tabaczyński, S. 1985a. Wypowiedź. In Z otchłani wieków 51: 169-73
Tabaczyński, S. 1985b. Zjawisko nieciągłości jako przedmiot analizy archeologicznej. Folia Preahistorica Posnaniensia 1: 7-22
Tabaczyński, S. 1998. Procesy etnogenetyczne: doświadczenia badawcze archeologii i przyszłość. In Słowianie w Europie wczesnego średniowiecza, M. Miśkiewicz (ed.), 79-99. Warszawa
Ullrich, H. 1972. Das aunjetitzer Gräbelfeld vom Grossbrembach. Weimar
Vielrose, E. 1957. Ludność Polski od X do XVIII wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 5.1: 3-49
Wiercińska, A. 1966/1967. Analiza antropologiczna ludzkich szczątków kostnych z dwóch cmentarzysk ciałopalnych w Brześciach, pow. Białobrzegi, z okresu rzymskiego. Wiadomości Archeologiczne 32: 49i-5
Wiercińska, A. 1975. Źródła antropologiczne od okresu późnolateńskiego do okresu rzymskiego w Polsce. Wiadomości Archeologiczne 40: 19-25
Wierciński, A. 1955. Zagadnienie pobytu Gotów na ziemiach polskich w świetle danych antropologii. Przegląd Antropologiczny 21: 892-911
Wierciński, A. 1968. Analiza antropologiczna materiału ciałopalnego z cmentarzyska okresu rzymskiego w Korzeniu, pow. Gostynin, Materiały Starożytne 11: 417-21
Wierciński, A. 1973. Aktualny stan badań nad etnogenezą Słowian w antropologii. Slavia Antiqua 20: 15-27
Wierciński, A. 1976. Problem strukturalnej i procesualnej identyfikacji antropologicznej Prasłowian. Slavia Antiqua 23: 1-16
Wierciński, A. and A. Wiercińska 1978. An anthropological contribution to the origin of Slavs. Colle-gium Anthropologicum 2: 148-53
Wołągiewicz, R. 1981. Kultura wielbarska, problemy interpretacji etnicznej. In Problemy kultury wielbarskiej, T. Malinowski (ed.), 88-102. Słupsk
Żak, J. 1985. O kontynuacji i dyskontynuacji społecznej i kulturowej na ziemiach nadodrzańskich i nadwiślańskich w V-V/VI w. n.e. Folia Preahistorica Posnaniensia 1: 85-108

Relation:

Archaeologia Polona

Volume:

44

Start page:

317

End page:

331

Detailed Resource Type:

Article

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

0066-5924

Source:

IAiE PAN, call no. P 357 ; IAiE PAN, call no. P 358 ; IAiE PAN, call no. P 356 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Rights Reserved - Free Access

Terms of use:

Copyright-protected material. May be used within the limits of statutory user freedoms

Digitizing institution:

Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Access:

Open