Subtitle:

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 49

Publisher:

IGiPZ PAN ; PTG

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Przeobrażenia zachodzące na terenach wiejskich spowodowane są różnorodnymi czynnikami natury wewnętrznej (wynikającymi wprost z uwarunkowań konkretnego obszaru) lub zewnętrznej (niezależnych od analizowanego terenu). Wywołują one silne zmiany krajobrazu wiejskiego, w tym jego podstawowego elementu, jakim jest wieś. Zróżnicowane skutki przemian widoczne są w wizerunku miejscowości i niestety, najczęściej mają one negatywny charakter. W efekcie obserwuje się zatarcie tradycji miejsca, odrębności i specyfiki regionalnej wsi. Podejmowanie działań odnowy wsi lub jej rewitalizacji wymaga przeprowadzenia szeregu badań i analiz pozwalających na określenie źródeł problemów danej miejscowości. W opracowaniu diagnozy stanu szczególne miejsce zajmują uwarunkowania przestrzenno-architektoniczne, przyrodnicze i społeczne. Z kolei w opracowaniu strategii procesu naprawczego, jego inicjowania i wdrażania, niezwykle istotne jest zaangażowanie lokalnej społeczności. Pomocne w tych działaniach jest określenie wyróżników krajobrazu wiejskiego, wyznaczonych na podstawie przeprowadzonych analiz, które mogą być podstawą lub inspiracją do sprecyzowania wizji rozwoju miejscowości z poszanowaniem jej historycznych wartości. W artykule przedstawiono powyższe zagadnienia, a także – na podstawie dwóch wsi zterenu Opolszczyzny: Złotogłowic i Różyny – starano się pokazać różnice pomiędzy odnową a rewitalizacją wsi.

References:

1. Borcz Z., 2005, Zmiany w krajobrazie wsi na przełomie XIX i XX wieku, Architektura Krajobrazu, 1–2, s. 4–9.
2. Chadryś I., 2014, Opracowanie wzornika elementów zagospodarowania wsi Różyna – praca magisterska pod kier. dr hab. I. Niedźwieckiej-Filipiak, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, maszynopis.
3. Domański B., 2009, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych – specyfika wyzwań i instrumentów, [w:] W. Jarczewski (red.), Rewitalizacja miast polskich, t. 4, Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 125–137.
4. Herbst K., 2008, Społeczny sens rewitalizacji, Ekonomia społeczna teksty, 3/2008, http://es.teksty.ekonomiaspoleczna.pl/pdf/2008_3_es_teksty.pdf dostęp 10.07.2017.
5. Gasidło K., 1998, Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
6. Godlewski P., 2013, Rewitalizacja obszarów wiejskich poprzez turystykę i rekreację, Europa Regionum, XVII, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 93–104. http://www.wzieu.pl/zn/er17/ZN_ER17.pdf dostęp 11.07.2017.
7. Huculak M., 2009, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Polskie doświadczenia i perspektywy, [w:] W. Jarczewski (red.), Rewitalizacja miast polskich, t. 4, Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 139–197.
8. Idziak W., Wilczyński R., 2013, Odnowa wsi, przestrzeń, ludzie, działania, Wyd. Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, Warszawa.
9. Kaczmarek S., 2001, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar rozwoju miast, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
10. Karwińska A., 2010, Społeczne kryteria delimitacji obszarów kryzysowych, [w:] Z. Ziobrowski, W. Jarczewski (red.) Rewitalizacja miast polskich – diagnoza, t.8, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 83–127, http://eregion.wzp.pl/sites/default/files/rewitalizacja_miast_polskich.pdf, dostęp 07.07.2017.
11. Kondracki J., 2009, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
12. Konkurs UMWO na "Najciekawszą koncepcję zagospodarowania terenów zielonych wsi", (b.d.), http://www.opolskie.pl/2016/10/konkurs-na-najciekawsza-koncepcje-zagospodarowaniaterenow-zielonych-wsi-rozstrzygniety/, dostęp 12.07.2017.
13. Kopeć M., 2011, Finansowanie projektów rewitalizacji, C.H. Beck, Warszawa.
14. Kuriata Z., 2006, Zmiana wizerunku wsi w ramach Programu Odnowy Wsi, [w:] M. Furmankiewicz, P. Jadczyk (red.), Problemy współpracy na rzecz ekorozwoju Sudetów, Muzeum przyrodnicze w Jeleniej Górze, Katedra Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich AR we Wrocławiu, Jelenia Góra, s. 145–161.
15. Kuriata Z., Niedźwiecka-Filipiak I., 2012, Nowy krajobraz wsi dolnośląskiej, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wrocław.
16. Kuriata Z., Niedźwiecka-Filipiak I., Piotrowski M., 2014, Shaping the traditional landscape of rural areas – programs and method, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 23, s. 177–202.
17. Kożuch A., 2010, Rewitalizacja a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Zarządzanie Publiczne 1–2 (9–10), Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków s. 78–90, http://www.ejournals.eu/sj/index.php/ZP/article/view/1386 dostęp 11.07.2017.
18. Ländliche Entwicklung in Bayern. Aktionsprogramm Dorf vital. Innenentwicklung in der Dorferneuerung. 2006, München: Bayerisches Staatsministerium für Landwirtschaft und Forsten. https://www.stmelf.bayern.de/mam/cms01/landentwicklung/dokumentationen/dateien/innenentwicklung_in_der_de.pdf, dostęp 12.07.2017.
19. Lorens P., 2004, Rewitalizacja urbanistyczna jako narzędzie w ochronie krajobrazu kulturowego, I Konferencja Ekologia i Architektura Warsztaty "Inwestujemy w Juratę", Wyd. Fundacja Twórców Architektury, Poznań.
20. Lorens P., 2005, Gospodarowanie przestrzenią a polityka równoważenia rozwoju, Studia Regionalne i Lokalne, 4 (22), http://www.studreg.uw.edu.pl/pdf/2005_4_lorens.pdf, dostęp 07.07.2017.
21. Lorens P., 2010, Rewitalizacja miast. Planowanie i realizacja, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Wydział Architektury, Gdańsk.
22. Mironowicz I., 2010, Proces transformacji terenów miejskich wobec dziedzictwa duchowego i materialnego, [w:] Z. Ziobrowski, W. Jarczewski (red.), Rewitalizacja miast polskich – diagnoza, t. 8, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 23–42. http://eregion.wzp.pl/sites/default/files/rewitalizacja_miast_polskich.pdf, dostęp 07.07.2017.
23. Modele rewitalizacji i ich zastosowanie w miastach dziedzictwa europejskiego, 2010, R. Mikielewicz, K. Pawłowski (red.), Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
24. Myga-Piątek U., Chmielewski T.J., Solon J., 2015, Rola cech charakterystycznych, wyróżników i wyznaczników krajobrazu w klasyfikacji i audycie krajobrazów aktualnych, Problemy Ekologii Krajobrazu, 40, s. 177–185.
25. Niedźwiecka-Filipiak I., 2009, Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo-zachodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
26. Niedźwiecka-Filipiak I., Kuriata Z., 2010, Architektura krajobrazu w Programie Odnowy Wsi Opolskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
27. Niedźwiecka-Filipiak I., 2015, Walory miejscowości – tworzywem sieci najciekawszych wsi, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Opole.
28. Niedźwiecka-Filipiak I., 2016, Krajobrazowy kontekst sieci najciekawszych wsi na przykładzie wsi z Opolszczyzny, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. Krajobrazy inspiracji od kontemplacji do kształtowania, 34, s. 103–116.
29. Nita J., 2015, Znaczenie wyznaczników i wyróżników w badaniach krajobrazu, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 30, s. 59–70.
30. O budowie metod rewitalizacji w Polsce – aspekty wybrane, 2010, K. Skalski (red.), Monografie i Studia Instytutu Spraw Publicznych UJ, Kraków. http://www-isp.miks.uj.edu.pl/pliki/e-monografie/monografia-2.pdf.
31. Przywojska J., 2016, Rewitalizacja miast. Aspekt społeczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
32. Pudełko A., 2015, Partycypacja obywatelska w procesie rewitalizacji na przykładzie planowania zintegrowanego programu rewitalizacji osiedla Nikiszowiec w Katowicach, Prace Geograficzne, 142, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, s. 89–103. http://www.ejournals.eu/Prace-Geograficzne/Tom-2015/Numer-142/dostęp 17.07.2017.
33. Raszeja E., 2013, Ochrona krajobrazu w procesie przekształceń obszarów wiejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
34. Rewitalizacja – nośnik tożsamości i rozwoju obszarów metropolitalnych, 2007, B. Walczak (red.), Wydawnictwo Biblioteka i Instytut Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej, Łódź.
35. Rewitalizacja miast polskich, t. 4, Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, 2009, W. Jarczewski (red.), Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
36. Rewitalizacja miast polskich, t. 8 – Diagnoza, Z. Ziobrowski, W. Jarczewski (red.), 2010, Instytutu Rozwoju Miast, Kraków, http://eregion.wzp.pl/sites/default/files/rewitalizacja_miast_polskich.pdf dostęp 17.07.2017.
37. Rewitalizacja miast poprzemysłowych – rola dziedzictwa kulturowego, 2006, B. Walczak (red.), Łódzka Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa i Instytut Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej, Łódź.
38. Rewitalizacja. Podejście partycypacyjne, 2017, D. Bazuń, M. Kwiatkowski (red.), Oficyna Naukowa, Warszawa.
39. Studium historyczno-ruralistyczne wsi Różyna, 2013, Pracownia Dokumentacji Zabytków ALMA, Wrocław, maszynopis.
40. Solisz I., Nowowiejski R., 2012, Studium przypadku – Złotogłowice, Chrzelice, Stare Siołkowice, Pokój, [w:] R. Wilczyński (red.), Sieci Najpiękniejszych Wsi. Opracowanie eksperckie projektu – możliwości utworzenia sieci, Opole s. 76–120, http://www.dziedzictwowsiopolskiej.pl/upload/users/krybak/files/opracowanie_koncepcji_najpiekniejszych_wsi_fina%C5%82.pdf dostęp 17.07.2017.
41. Solon J., Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Kistowski M., konsultacje: Myczkowski Z., Plit J., 2014, Przygotowanie opracowania pt. "Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia", Zadanie III.1, IGiPZ PAN, Warszawa.
42. Thorbeck D., 2012, Rural Design. A New Design Disciplin, Routledge.
43. Ustawa o rewitalizacji. Praktyczny komentarz, 2016, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa, źródło: http://www.rpo.wzp.pl/o-programie/rewitalizacja-1 data pobrania 04.07.17.
44. Wilczyński R., 2003, Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, Wydawnictwo Fundacja Fundusz współpracy Program Agro-Info, Poznań.
45. Wilczyński R. (b.d.). Rozwój przestrzenny miejscowości w warunkach depopulacji ze szczególnym uwzględnieniem mieszkalnictwa senioralnego na obszarach wiejskich, https://www.opole.uw.gov.pl/rozwoj-przestrzenny-miejscowosci-w-HYPERLINK "https://www.opole.uw.gov.pl/rozwoj-przestrzenny-miejscowosci-w-warunkach-depopulacji-ze-szczegolnym-uwzglednieniemmieszkalnictwa-senioralnego-na-obszarach-wiejskch"warunkach-depopulacji-ze-szczegolnymuwzglednieniem-mieszkalnictwa-senioralnego-na-obszarach-wiejskch, dostęp 12.07.2017.
46. Wilczyński R., 2009, Jak rozwijać obszary wiejskie, aby przeciwdziałać kryzysowi zagospodarowania przestrzennego? Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 12, Polskie Krajobrazy Wiejskie Dawne i Współczesne, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec, s. 193–197.
47. Wroński S., 2010, Bydgoszcz – rewitalizacja miasta i Bydgoskiego Węzła Wodnego. Nasza dobra praktyka, [w:] A. Noworól (red.), Obszarowe ujęcie rewitalizcji w Polsce, Instytut Spraw Publicznych UJ w Krakowie, Kraków s. 105–123, http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent? id=15182 dostęp 07.07.2017.
48. Zimnicka A., Czernik L., 2007, Kształtowanie przestrzeni wsi podmiejskiej na przykładzie obszaru oddziaływania miasta Szczecin, Wydawnictwo Hogben, Szczecin, http://strategie.zut.edu.pl/_img/useruploads/files/13233797981874547795.pdf dostęp 17.07.2017.

Relation:

Studia Obszarów Wiejskich

Volume:

49

Start page:

93

End page:

108

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 1,9 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:67961 ; 1642-4689 ; 10.7163/SOW.49.6

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn. Cz.4488 ; CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn. Cz.4489 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Access:

Otwarty