Surface water storage in the Orava – Nowy Targ Basin, Western Carpathians

Łajczak, Adam

doi:0016-7282

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Surface water storage in the Orava – Nowy Targ Basin, Western Carpathians Łajczak, Adam

Struktura obiektu

Surface water storage in the Orava – Nowy Targ Basin, Western Carpathians

Geographia Polonica Vol. 90 No. 4 (2017)

surface waters ; peat bog ; dam-retained reservoir ; Orava - Nowy Targ Basin ; Orava - Podhale Peatland ; Carpathians

The Orava – Nowy Targ Basin is one of 31 basins found in the Western Carpathians. While average in size (643 km2), it is the only basin where large amounts of water are stored in vast peat bogs. Until the 16th century, it had not been inhabited and the amount of water stored in peat at that time was estimated to be 171 million m3. Due to the anthropogenic degradation of peat bogs the amount of water has decreased 2.7 times and it is now estimated at 62 million m3 . Two dams built in the basin, in the second half of the 20th century, retain reservoirs that store 563 million m3 of water. This amount of water exceeds the earlier loss of water in peat five times over. If the planned, more ambitious project of dam construction in the basin had been completed, the total capacity of the reservoirs would exceed the water loss in peat by 27 times. The index of lake retention including peat in relation to the area of the basin is determined to be currently 98 cm, but if the project of maximum development of the reservoirs in the basin had taken place, it would reach 270 cm. The estimated useful lifetime of the reservoirs studied suggests theoretically an 80% loss of their initial capacity over a timescale of one thousand years. Taking into account the current regeneration of peat bogs, there is an optimistic outlook for the protection of the natural and anthropogenic water resources of the basin.

1. Banach M., 1992. Wybrane cechy hydrologiczne zbiornika Orawa i jego osady denne. Przegląd Geograficzny, vol. 64, no. 3-4, pp. 325-339.
2. Brandyk T., Oleszczuk R., Szatyłowicz J., 2006. Porównanie różnych sposobów określania zapasów wody w glebie torfowo-murszowej użytkowanej łąkowo. Acta Agrophysica, vol. 8, no. 1, pp. 11-21.
3. Charman D., 2002. Peatlands and Environment Change. Chichester: Wiley.
4. Chowaniec J., 2009. Studium hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, vol. 434, Hydrogeologia, no. 8.
5. Cieszkowski M., Golonka J., Struska M., 2017. Geological structure [in:] A. Łajczak (ed.), The Orawa – Nowy Targ Basin. Unanimate nature and anthropogenic changes. Kraków: Pedagogical University (in press).
6. Dembek W., Piórkowski H., Rycharski M., 2000. Mokradła na tle regionalizacji fizycznogeograficznej Polski. Biblioteczka Wiadomości IMUZ, vol. 97.
7. Dobija A., 1981. Sezonowa zmienność odpływu w zlewni górnej Wisły (po Zawichost). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Geograficzne, vol. 53, pp. 51-112.
8. DYNOWSKA I., 1995. Wody [in:] D. Warszyńska (ed.), Karpaty Polskie. Przyroda, człowiek i jego działalność. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 49-67.
9. Falniowska-Gradowska A., 1997. W okresie staropolskim [in:] F. Kiryk (ed.), Czarny Dunajec i okolice. Zarys dziejów do roku 1945. Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia "Secesja", pp. 57-162.
10. GABRYŚ T., NORSKA K., SORDYL-MARCIAK D., DROZDOWSKA A., 1986. Przerzut wody z Czarnego Dunajca do Raby. Koncepcja techniczna. Kraków: CBSiPW Hydroprojekt.
11. GEOMORFOLOGICKE ČLENIENIE SSR, 1986. Map 1:500,000, Bratislava.
12. Gilman K., 1994. Hydrology and wetland conservation. New York: Wiley.
13. HORAWSKI M., CURZYDŁO J., WÓJCIKIEWICZ M., 1979. Wahania poziomu powierzchni torfowiska wysokiego Bór na Czerwonem w latach 1974 i 1975. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie, vol. 153, Melioracje, no. 10, pp. 19-32.
14. HYDROGEOGRAPHY, 1983. Map [in:] J. Breu (ed.), Atlas of the Danubian Countries. Wien: Österreichisches Ost- und Südosteuropa Institut.
15. Kondracki J., 1989. Karpaty. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
16. Kordas B., 1982. Wisła górna [in:] A. Piskozub (ed.), Wisła. Monografia rzeki. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, pp. 289-308.
17. Kożuchowski K.M., 2017. Opady atmosferyczne [in:] P. Jokiel, W. Marszelewski, J. Pociask-Karteczka (eds.), Hydrologia Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 36-44.
18. LIPKA K., ZAJĄC E., 2014. Stratygrafia torfowisk Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja.
19. Lwowicz M.I., 1978. Zasoby wodne świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
20. Łajczak A., 1996. Modelling the long-term course of non-flushed dam reservoir sedimentation and estimating the life of dams. Earth Surface Processes and Landforms, vol. 21, no. 12, pp. 1091-1107.
https://doi.org/10.1002/(SICI)1096-9837(199612)21:12<1091::AID-ESP653>3.0.CO;2-2 -
21. Łajczak A., 2007. Natura 2000 in Poland, Area PLH120016 The Orawsko-Podhalańskie Peatlands. Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAS.
22. Łajczak A., 2013. Zmniejszenie zasięgu złóż torfu i ich retencji wodnej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej i w Bieszczadach w wyniku działalności człowieka. Przegląd Geologiczny, vol. 61, no. 9, pp. 532-540.
23. Łajczak A., 2017. Surface waters [in:] A. Łajczak (ed.), The Orawa – Nowy Targ Basin. Unanimate nature and anthropogenic changes. Kraków: Pedagogical University (in press).
24. Łajczak A., 2017. Changes in relief of the basin by water dams [in:] A. Łajczak (ed.), The Orawa – Nowy Targ Basin. Unanimate nature and anthropogenic changes. Kraków: Pedagogical University (in press).
25. Myślińska E., 2001. Grunty organiczne i laboratoryjne metody ich badania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
26. Oleszczuk R., 2011. Analiza charakterystyk zmian objętości odwadnianych i nawadnianych gleb torfowisk niskich. Rozprawy Naukowe i Monografie, vol. 381, Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.
27. Price J., 1997. Soil moisture, water tension, and water table relationship in a managed cutover bog. Journal of Hydrology, vol. 202, no. 1-4, pp. 21-32.
https://doi.org/10.1016/S0022-1694(97)00037-1 -
28. Price J.S., Schlotzhauer S.M., 1999. Importance of shrinkage and compression in determining water storage changes in peat: the case of mined peatlands. Hydrological Processes, vol. 13, no. 16, pp. 2591-2601.
https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1085(199911)13:16<2591::AID-HYP933>3.0.CO;2-E -
29. Punzet J., 1991. Przepływy charakterystyczne [in:] I. Dynowska, M. Maciejewski (eds.), Dorzecze górnej Wisły. Cz. I. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 167-215.
30. Starkel L., 1972. Karpaty Zewnętrzne [in:] M. Klimaszewski (ed.), Geomorfologia Polski. T. I Polska Południowa – góry i wyżyny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 52-115.
31. Szajda J., Olszta W., 1995. Ocena udziału retencji pulsacji w bilansie wodnym torfowiska Krowie Bagno [in:] E. Golubiewska, H. Jankowska-Huflejt, G. Pucek (eds.), Torfoznawstwo w badaniach naukowych i praktyce. Falenty: Wydawnictwo Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych, pp. 292-329.
32. Szuniewicz J., Churski T., Szajda J., 1993. Ruchy powierzchni i retencja pulsacji w glebach torfowo-murszowych. Wiadomości Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych, vol. 17, no. 3, pp. 191-205.
33. Ziemońska Z., 1973. Stosunki wodne w polskich Karpatach Zachodnich. Prace Geograficzne, vol. 103, Warszawa: Instytut Geografii PAN.
34. Żurek S., 1987. Złoża torfowe Polski na tle stref torfowych Europy. Dokumentacja Geograficzna, vol. 4, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.