Zmiany struktury funkcjonalnej gmin wiejskich w północnej części Polski (analiza porównawcza lat 1988 i 2012) = Changes in the functional structure of rural municipalities in the northern part of Poland in the years 1988 and 2012

Gwiaździńska-Goraj, Marta; Goraj, Sebastian; Jezierska-Thöle, Aleksandra

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Zmiany struktury funkcjonalnej gmin wiejskich w północnej części Polski (analiza porównawcza lat 1988 i 2012) = Changes in the functional structure of rural municipalities in the northern part of Poland in the years 1988 and 2012 Gwiaździńska-Goraj, MartaGoraj, SebastianJezierska-Thöle, Aleksandra

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich, t. 37

Gwiaździńska-Goraj, Marta ; Goraj, Sebastian ; Jezierska-Thöle, Aleksandra

obszary wiejskie ; struktura funkcjonalna ; Polska Północna

Niniejszy artykuł stanowi próbę ukazania przemian funkcjonalnych gmin wiejskich północnej Polski, które nastąpiły w okresie pomiędzy 1988 a 2012 rokiem. Analizą objęte zostały województwa: warmińsko-mazurskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie oraz zachodniopomorskie. Stan rozwoju funkcjonalnego obszarów wiejskich północnej Polski z 1988 r. przedstawiono na podstawie wyników klasyfikacji funkcjonalno-przestrzennej zastosowanej przez W. Stolę (1993). Do analizy zmian funkcjonalno-przestrzennych w 2012 r. wykorzystano dane z GUS. Klasyfikację obszaru w ujęciu gmin wykonano na podstawie zbioru cech diagnostycznych kwalifikujących gminę do jednego z 5 typów funkcjonalnych nawiązujących do klasyfikacji z 1988 r. (Stola 1993). Wyniki przeprowadzonej analizy potwierdzają, iż struktura funkcjonalno-przestrzenna obszarów wiejskich północnej Polski – podobnie jak w całym kraju – ulega coraz większemu zróżnicowaniu. Obszary wiejskie często stają się obszarami wielofunkcyjnymi, gdzie obok funkcji rolniczej rozwija się działalność pozarolnicza. Istotnym jest, aby rozwój wielofunkcyjny przyczyniał się do tworzenia lepszych warunków życia ludności wiejskiej, zapewniając równocześnie ochronę krajobrazu przyrodniczego i kulturowego.

1. Bański J., Stola W., 2002, Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce, Studia Obszarów Wiejskich, 3, PTG, IGiPZ PAN, Warszawa.
2. Bański J. 2007, Typy obszarów funkcjonalnych w Polsce, http: //www.igipz.pan.pl/ tl_files/igipz/ZGWiR /Projekty/ Ekspertyza_ typologia.pdf.
3. Bański J., 2003, Transforming the functional structure of Poland`s rural areas, [w:] J. Bański, J. Owsiński (red.), Alternatives for European Rural Areas, ERDN, 1, IERiGŻ, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 19–37.
4. Biczkowski M., 2005, Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego, a process przekształceń struktury agrarnej na obszarach wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego w okresie transformacji systemowej, [w:] E. Pałka (red.), Funkcje obszarów wiejskich, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce, s. 223–233.
5. Churski P., 2002, Problem areas and supportareas in polishregional Policy, [w:] S. Ciok, D. Ilnicki (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. VI, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geograficzny, Zakład Geografii Społecznej i Ekonomicznej, Zakład Zagospodarowania Przestrzennego, Wrocław.
6. Falkowski J., 1993, Przekształcenia funkcjonalno-strukturalne i przestrzenne obszarów wiejskich Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
7. Falkowski J., 2003, Changes in the landscape of the Gdansk Pomerania and Kujawy Regions under the influence of industrialization, technical infrastructure, tourism and recreation, [w:] M. Jones (red.), European landscapes: from mountains to sea, Huma Publishers, Tallinn, s. 37–44.
8. Gwiaździńska, M., 2004, Przemiany społeczno-gospodarcze obszarów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego, Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 221, Olsztyn.
9. Gwiaździńska-Goraj M., Jezierska-Thöle A., 2013, The functional development in Poland, Journal of Settlements and Spatial Planning (JSSP), 4, 1, s. 53–58.
10. Gwiaździńska-Goraj M., Goraj S., 2011, Przekształcenia funkcjonalne obszarów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 20, Wrocław.
11. Gwiaździńska-Goraj M., Goraj S., 2013, The contribution of the natural environment to sustainable development on the example of rural areas in the Region of Warmia and Mazury, Journal Rural Development, 6, s. 266–271.
12. Gwiaździńska-Goraj M., Jezierska-Thöle A., 2013, Zmiany w strukturze pracujących i bezrobocia na obszarach wiejskich Polski Północnej i Zachodniej oraz Niemiec Wschodnich, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica socio-oeconomica, 13, s. 115–132.
13. Halamska M., 2011, Wiejskość jako kategoria socjologiczna, Wieś i Rolnictwo,1 (150), s. 37–54.
14. Jezierska-Thöle A., 2006, Przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne obszarów wiejskich Pomorza Nadwiślańskiego w latach 1988–2002, Wyd. UMK, Toruń.
15. Kacprzak E., Maćkiewicz B. (red.), 2011, Gospodarka rolna w aglomeracji poznańskiej, Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 16, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
16. Kluba M., Jezierska-Thöle A., 2010, Przestrzenne zróżnicowanie poziomu i struktury dofinansowania rolnictwa środkami unijnymi w województwie kujawsko-pomorskim, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów i Agrobiznesu, 12, 2, s. 117–122.
17. Kluba M., 2006, Przemiany struktury obszarowej indywidualnych gospodarstw rolnych a poziom rozwoju społeczno-gospodarczego na przykładzie województwa pomorskiego [w:] B. Głębocki, E. Kacprzak (red.), Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa - sukcesy i niepowodzenia, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s.103–111.
18. Komornicki T., Śleszyński P., 2008, Struktura funkcjonalna gmin a postępy w pracach planistycznych (2004–2006), Studia Regionalne i Lokalne, 33, 3,s. 53–75.
19. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, http://www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_przestrzenna/kpzk/strony/koncepcja_przestrzennego_zagospodarowania_kraju.aspx.
20. Rakowska J., 2013, Klasyfikacja obszarów – kryteria, definicje, metody delimitacji. Studium metodologiczno-statystyczne, Wydawnictwo Wieś Jutra, Warszawa.
21. Rosner A., 2010, Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich [w:] M. Stanny i M. Drygas (red.), Przestrzenne, społeczno-ekonomiczne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce, IRWiR PAN, Warszawa, s. 11–27.
22. Rudnicki R., 2001, Zmiany układu przestrzennego struktury agrarnej Polski Północnej w latach 1988–1998 (Uwarunkowania – dynamika – kierunki), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
23. Stanny M., 2013, Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, IRWiR PAN, Warszawa.
24. Stola W., 1993, Struktura przestrzenna i klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski, Dokumentacja Geograficzna, 3, IGiPZ PAN, Warszawa.
25. Śleszyński P., 2012, Klasyfikacja gmin województwa mazowieckiego, Przegląd Geograficzny 84, 4, s. 559–576.
http://dx.doi.org/10.7163/przg.2012.4.4 -
26. Wójcik M., 2012, Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
27. Zegar J., 2003, Kierowanie zrównoważonym rozwojem społeczno-gospodarczym (ekorozwojem), Monografie i Opracowania, SGH, Warszawa.