Dojazdy do pracy w województwie lubuskim w kontekście teorii grawitacji = Commuting in Poland’s Lubuskie Voivodeship in the context of gravity theory

Szczuciński, Przemysław; Budzyński, Łukasz

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Dojazdy do pracy w województwie lubuskim w kontekście teorii grawitacji = Commuting in Poland’s Lubuskie Voivodeship in the context of gravity theory Szczuciński, PrzemysławBudzyński, Łukasz

Object structure

Dojazdy do pracy w województwie lubuskim w kontekście teorii grawitacji = Commuting in Poland’s Lubuskie Voivodeship in the context of gravity theory

Przegląd Geograficzny T. 97 z. 3 (2025)

Szczuciński, Przemysław : Autor ; Budzyński, Łukasz : Autor

commuting ; gravity models ; Poland ; Lubuskie Voivodeship ; local level

This paper presents the results of a spatial analysis of commuting related to the functioning of the local economy. The aim of the research is to explain the regularities of the formation of the mentioned flows within the municipalities of Lubuskie Voivodeship, based on the theory of gravity. The literature on the subject points to various local economic and social factors influencing such phenomena, ranging from the very general to the specific or even retail (Parysek, 2001). Based on data from the National Population and Housing Census 2021, commuting gravity models were estimated for municipalities in the Gorzów and Zielona Góra sub-regions. These models provide a tool for verifying the hypothesis that although commuting to work in individual municipalities may be significantly influenced by local conditions, their population potentials and road distance remain important factors determining the intensity of the phenomenon in the area of both sub-regions. The results make it possible to assess their impact on the magnitude of the studied flows and to diagnose local deviations from the general pattern. The analyses are intended to provide new information that can be used by local authorities in spatial planning and the development of sustainable regional policies.

Anderson, J.E. (2010). The Gravity Model. NBER Working Paper, w16576. Cambridge. Pobrane z: https://ssrn.com/abstract=1719936 (23.12.2024).
Bublewicz, B. (2023). Małe polskie miasto jest fryzjerskim eldorado. Powód jest jeden. Pobrane z: https://wiadomosci.onet.pl/lubuskie/male-polskie-miasto-jest-fryzjerskim-eldorado-powod-jest-jeden/00th9p5 (23.12.2024).
Bul, R. (2019). Dojazdy do pracy w aglomeracji poznańskiej i województwie wielkopolskim w 2016 roku. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22(4), 75-94. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.022.11543
Bułkowska, M. (2018). Model grawitacyjny w handlu zagranicznym: wybrane aspekty teoretyczne i metodyczne. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 529, 39-47. https://doi.org/10.15611/pn.2018.529.03
Business Systems Research, 3(2), 14-26. https://doi.org/10.2478/v10305-012-0009-x
Capoani, L. (2023). Review of the gravity model: origins and critical analysis of its theoretical development. SN Business & Economics, 95(3). https://doi.org/10.1007/s43546-023-00461-0
Chojnacki, Z. (1999). Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Cymanow, P. (2010). Przegląd teorii migracji w świetle współczesnych wyjazdów zarobkowych. Krakowskie Studia Małopolskie, 14, 104-118. https://doi.org/10.15804/ksm201009
Drobne, S., Bogataj, M., & Lisec, A. (2012). Dynamics and local policy in labour commuting.
Dziechciuchowicz, J.Z. (1979). Rozkłady przestrzenne dojazdów do pracy ludności wielkiego miasta (na przykładzie Łodzi). Studia KPZK PAN, 66. Warszawa: KPZK PAN.
Filas-Przybył, S., Klimanek, T., & Kowalewski, J. (2012). Analiza dojazdów do pracy za pomocą modelu grawitacji. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 242, 135-143.
Fustier, B. (1992). Interakcje przestrzenne. W: C. Ponsard (red.), Ekonomiczna analiza przestrzenna (s. 157-186). Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.
Gawryszewski, A. (1974). Związki przestrzenne między migracjami stałymi i dojazdami do pracy oraz czynniki przemieszczeń ludności. Prace Geograficzne, 140. Wrocław: IGiPZ PAN.
GUS. (2024). Macierz przepływów ludności związanych z zatrudnieniem w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Pobrane z: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/macierz-przeplywow-ludnosci-zwiazanych-z-zatrudnieniem-nsp-2021,9,2.html (23.12.2024).
GUS. (2024). Bank Danych Lokalnych. Pobrane z: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start (23.12.2024).
GUS, & US Poznań. (2024). Dojazdy do pracy w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Warszawa, Poznań: Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Poznaniu.
Guzik, B. (red.). (2002). Ekonometria i badania operacyjne. Zagadnienia podstawowe. Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.
Guzik, R. (2015). Dojazdy do pracy w województwie małopolskim 2006-2011. Kraków: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie.
Horak, J., Ivan, I., & Tesla, J. (2014). Improved gravity models of commuting conditions: a Czech case study. Belgrad: Second International Conference on Traffic and Transport Engineering, November 27-28, 171-178. Pobrane z: http://ijtte.com/uploads/news_files/ ICTTE_Belgrade_2014--Proceedings.pdf (23.12.2024).
Kitowski, J. (1988). Rola dojazdów do pracy w gospodarce narodowej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Koteluk, D. (2019). Z dziejów Czerwieńska. "Sypialnia" Zielonej Góry (część I). Czerwieńsk - U nas, 321(4), 10-11. Pobrane z: http://www.czerwiensk.pl/asp/pliki/gazetka/Unas_324.pdf (23.12.2024).
Kuciński, K. (1990). Podstawy teorii regionu ekonomicznego. Warszawa: PWN.
Kuczyński, Ł. (2018). Polska Lokalna. Mały przy dużym może więcej. mPolska24.pl. Pobrane z: https://www.mpolska24.pl/wiadomosc/3004498 (23.12.2024).
Kułyk, P., & Dubicki, P. (2018). Proces integracji miasta z gminą wiejską. Przykład Zielonej Góry. Studia Miejskie, 32, 113-124. https://doi.org/10.25167/sm2018.032.08
Marciniak, K. (2019). Dojazdy do pracy i ich uwarunkowania na terenach wiejskich powiatu kutnowskiego (praca doktorska, UŁ). Łódź: Repozytorium UŁ. Pobrane z: https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/handle/11089/30655.
Marcińczak, S., & Bartosiewicz, B. (2018). Commuting patterns and urban form: Evidence from Poland. Journal of Transport Geography, 70, 31-39. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.05.019
Miłkowski, J. (2024). Kontrole na granicy z Niemcami do grudnia. Jest reakcja władz w Lubuskiem. Gazeta Lubuska. Pobrane z: https://gazetalubuska.pl/kontrole-na-granicy-z-niemcami-do-grudnia-jest-reakcja-wladz-w-lubuskiem/ar/c4-18607373 (23.12.2024).
MSWiA. (2023). Analiza potencjału inwestycyjnego dla 22 gmin/miast z terenu województwa lubuskiego, uczestniczących w części wdrożeniowej projektu pn. Standardy obsługi inwestora w województwie lubuskim. Gmina Świebodzin. Pobrane z: https://bip.swiebodzin.eu/304/Oferta_inwestycyjna/ (23.12.2024).
Parysek, J.J. (2001). Podstawy gospodarki lokalnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Pietrzak, M.B, Wilk, J., & Matusik, S. (2013). Analiza migracji wewnętrznych w Polsce z wykorzystaniem modelu grawitacji. Institute of Economic Research Working Papers, 26. Toruń: Institute of Economic Research. Pobrane z: https://hdl.handle.net/10419/219552.
PZP. (2018). Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego. Załącznik 1 - Tom I do Uchwały Nr XLIV/667/18 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 23 kwietnia 2018 r. Pobrane z: https://lubuskie.pl/cms/218/obowiazujacy_plan_zagospodarowania _przestrzennego_wojewodztwa_lu (23.12.2024).
Ramos, R. (2016). Gravity models: A tool for migration analysis. Bonn: Institute for the Study of Labor (IZA). https://doi.org/10.15185/izawol.239
Stefanouli, M., & Polyzos, S. (2017). Gravity vs radiation model: two approaches on commuting in Greece. Transportation Research Procedia, 24, 65-72. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2017.05.069
Strategia Rozwoju. (2021). Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego 2030. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XXVIII/397/21 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 15 lutego 2021 r. Zielona Góra: Sejmik Województwa Lubuskiego. Pobrane z: https://bip.lubuskie.pl/system/obj/51530_SRWL_2030_czysty_OST_19.02.2021.pdf (23.12.2024).
Strategia Rozwoju. (2022). Strategia rozwoju ponadlokalnego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Gorzowa Wielkopolskiego 2030. Załącznik do Uchwały Nr XLIX/872/2022 Rady Miasta Gorzowa Wielkopolskiego z dnia 27 kwietnia 2022 r. Pobrane z https://um.gorzow.pl/strategia-rozwoju-miejskiego-obszaru-funkcjonalnego.html (23.12.2024).
Strategia Rozwoju. (2023). Strategia Rozwoju Miasta Nowa Sól na lata 2022-2030. Załącznikdo Uchwały Nr LXVII/577/23 Rady Miejskiej w Nowej Soli z dnia 26 stycznia 2023 r. Pobrane z:https://bip.nowasol.pl/strategie.html (23.12.2024).
Strategia Rozwoju. (2024). Strategia Rozwoju Ponadlokalnego Zielonogórsko-Nowosolskiego Obszaru Funkcjonalnego na lata 2021-2030. Uchwała Nr 01/2024 Walnego Zgromadzenia Stowarzyszenia "Lubuskie Trójmiasto" z dnia 21 marca 2024 r., Zielona Góra. Pobrane z: https://lubuskie-trojmiasto.pl/strategia/ (23.12.2024).
Suchecki, B. (red.). (2010). Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Szmytkie, R., & Sikorski, D. (2022). Małe miasta w Polsce w systemie dojazdów do pracy. Space - Society - Economy, 33, 149-177. https://doi.org/10.18778/1733-3180.33.06
Śleszyński, P. (2012). Kierunki dojazdów do pracy. Wiadomości Statystyczne, 57(11), 59-74. https://doi.org/10.59139/ws.2012.11.6
Śleszyński, P. (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173-197. https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.2.
Śleszyński, P. (2015). W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski: zastosowanie analizy grawitacyjnej. Przegląd Geograficzny, 87(2), 343-359. https://doi.org/10.7163/PrzG.2015.2.7
Śleszyński, P. (2023). Prawidłowości i nieprawidłowości rozwoju stref podmiejskich w Polsce. W: M. Grochowski (red.), Suburbanizacja. Człowiek - zmiana - przestrzeń (s. 34-50). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
UG Bogdaniec. (2016). Diagnoza stanu obecnego w gminie. Załącznik nr 1 do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Bogdaniec na lata 2016-2022 z perspektywą na 2024 r. Bogdaniec: Urząd Gminy Bogdaniec. Pobrane z: https://www.bogdaniec.pl/asp/pliki/ aktualnosci/program_rewitalizacji.pdf (23.12.2024).
UM Zielona Góra. (2024). Zielona Góra - Oficjalny portal miasta. Pobrane z: https://www.zielona-gora.pl/podstawowe-informacje/ (23.12.2024).
UM Żary. (2022). Raport o stanie gminy Żary o statusie miejskim za 2021 rok. Żary: Urząd Miejski w Żarach. Pobrane z: https://zary.pl/raport-o-stanie-gminy-za-2021-rok/ (23.12.2024).
US Zielona Góra. (2024a). Stan i struktura demograficzno-społeczna ludności w województwie lubuskim w świetle wyników NSP 2021. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Zielona Góra: Urząd Statystyczny w Zielonej Górze.
US Zielona Góra. (2024b). Dojazdy do pracy w województwie lubuskim w świetle wyników NSP 2021. Informacje sygnalne. Zielona Góra: Urząd Statystyczny w Zielonej Górze.
Wańczko, P. (2021). Marszałek z wójtem o przyszłości gminy Świdnica. Portal Województwa Lubuskiego. Pobrane z: https://lubuskie.pl/wiadomosci/17305 (23.12.2024).
Wiśniewski, R. (2012). Codzienne dojazdy do pracy - metodyczne aspekty badania wielkości i struktury dojazdów na przykładzie Białegostoku. Studia Regionalne i Lokalne, 49(3), 50-51.
Ziomek, A. (2013). Społeczno-ekonomiczne determinanty zatrudnia w ujęciu lokalnym. Poznań: Wydawnictwo UE.