Obciążenia cieplne człowieka podczas niezwykle ciepłych miesięcy letnich w Krakowie = Human thermal stress during exceptionally warm summer months in Kraków (Poland)

Twardosz, Robert

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Obciążenia cieplne człowieka podczas niezwykle ciepłych miesięcy letnich w Krakowie = Human thermal stress during exceptionally warm summer months in Kraków (Poland) Twardosz, Robert

Object structure

Obciążenia cieplne człowieka podczas niezwykle ciepłych miesięcy letnich w Krakowie = Human thermal stress during exceptionally warm summer months in Kraków (Poland)

Przegląd Geograficzny T. 95 z. 3 (2023)

Twardosz, Robert : Autor

UTCI ; heat stress ; exceptionally warm month ; atmospheric circulation ; air masses ; Kraków

This study aims to characterise human heat loads during the three hottest summer months recorded in Krakow at the beginning of the 21st century, namely in July 2006, August 2015, and June 2019. This goal can be reduced to the questions of how far these loads deviated from the average conditions and what was the impact of circulation. The study showed that the months in question belonged to the thermally anomalous category, where the temperature significantly exceeded (by at least 2 standard deviations, SD) the long-term average. The study was based on the UTCI values calculated taking into account four meteorological elements recorded at three times of the day (6:00, 12:00 and 18:00 UTC). The analysis was referenced against the latest 30-year period (1991-2020) and relied on the calendar of circulation types and air masses for southern Poland by T. Niedźwiedź. The outcome of the study showed that the highest heat load intensity occurred in the first half of August 2015, when the all-day heat stress prevailed on most of the days, it reached strong stress levels at peak human activity time and included severely strong stress condition on three days of that period. Similar heat load conditions occurred in July 2006, but this time in two separate spells: 5-13 July and 18-23 July. In June 2019, the heat stress load started to grow at the beginning of the month and culminated in two peaks: first in the early 20s of the month and then again between 25-27 July. Causes for the occurrence of unusually warm months should be seen not just in the warming of the Earth's climate, but also in the variability of atmospheric circulation. The intensity of the heat was influenced by the nature of the circulation, by the direction of advection and by the type of air masses. All the spells of days with the strongest heat stress during these three exceptionally warm months coincided with anticyclonic circulation from the southern sector (Sa and SWa), bringing hot tropical air masses. "

Błażejczyk, K., & Błażejczyk, M. (2010). Bioklima2.6, Program komputerowy. Pobrane z: https://www.igipz.pan.pl/BioKlima.html (19.01.2023).
Błażejczyk, K., Bröde, P., Fiala, D., Havenith, G., Ingvar, Holmér, I., Jendritzky, G., & Kampmann, B. (2010). UTCI - nowe narzędzie badania warunków bioklimatycznych w różnych skalach czasowych i przestrzennych. Przegląd Geofizyczny, 55(1‑2), 5‑19.
Błażejczyk, K., Bröde, P., Fiala, D., Havenith, G., Ingvar Holmér, I., Jendritzky, G., & Kampmann, B. (2010). UTCI - Nowy wskaźnik oceny obciążeń cieplnych człowieka. Przegląd Geograficzny, 82(1), 49‑68.
Błażejczyk, K., Epstein, Y., Jendritzky, G., Staiger, H., & Tinz, B. (2012). Comparison of UTCI to selected thermal indices. International Journal of Biometeorology, 56, 515‑535. https://doi.org/10.1007/s00484-011-0453-2
Błażejczyk, K., Twardosz, R., Wałach, P., Czarnecka, K., & Błażejczyk, A. (2022). Heat strain and mortality effects of prolonged Central European heatwave - an example of June 2019 in Poland. International Journal of Biometeorology, 66, 149‑161. https://doi.org/10.1007/s00484-021-02202-0
Di Napoli, C., Pappenberger, F., & Cloke, H.L. (2018). Assessing heat-related health risk in Europe via the Universal Thermal Climate Index (UTCI). International Journal of Biometeorology, 62, 1155‑1165. https://doi.org/10.1007/s00484-018-1518-2
Dobek, M. (2013). Warunki biotermiczne Lublina (na podstawie wskaźnika obciążeń cieplnych UTCI). Acta Balneologica, 55, 141‑145.
Dobek, M., Demczuk, P., & Nowosad, M. (2013). Spatial variation of the Universal Thermal Climate Index in Lublin in specified weather scenarios. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B, 68, 21‑38.
Dobek, M., & Krzyżewska, A. (2015). Wybrane zagadnienia z bioklimatu Lublina. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B, 70(2), 117‑129.
Fiala, D., Lomas, K.J., & Stohrer, M. (2001). Computer prediction of human thermoregulatory and temperature responses to a wide range of environmental conditions. International Journal of Biometeorology, 45, 143‑159.
Girguś, R., & Strupczewski, W. (oprac.). (1965). Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI. Warszawa: PIHM, WKiŁ.
Kossowska-Cezak, U., & Skrzypczuk, J. (2011). Pogoda upalna w Warszawie (1947‑2010). Prace i Studia Geograficzne, 47, 139‑146.
Kossowska-Cezak, U., & Twardosz, R. (2017). Współczesne anomalie termiczne na historycznych ziemiach polskich. Przegląd Geofizyczny, 62(1‑2), 29‑43.
Krzyżewska, A., Bartoszek, K., & Wereski, S. (2016). The meteorological conditions during particularly severe heatwave in Lublin in August 2015. Przegląd Geofizyczny, 61(3‑4), 239‑246.
Krzyżewska, A., & Dyer, J. (2018). The August 2015 mega-heatwave in Poland in the context of past events. Weather, 73, 207‑214. https://doi.org/10.1002/wea.3244
Krzyżewska, A., Wereski, S., & Dobek, M. (2021). Summer UTCI variability in Poland in the twenty-first century. International Journal of Biometeorology, 65, 1497‑151. https://doi.org/10.1007/s00484-020-01965-2
Kuchcik, M. (2017). Warunki termiczne w Polsce na przełomie XX i XXI wieku i ich wpływ na umieralność. IGiPZ PAN, Warszawa.
Kuchcik, M., Błażejczyk, K., & Halaś, A. (2021). Changes in Bioclimatic Indices. W: M. Falarz (red.), Climate Change in Poland Past, Present, Future. Shaanxi: Springer, 471‑493.
Luterbacher, J., Werner, J.P., Smerdon, J.E., Fernández-Donado, L., González-Rouco, F.J., Barriopedro, D., Ljungqvist, F.C., Büntgen, U., Zorita, E., Wagner, S., Esper, J., McCarroll, D., Toreti, A., Frank, D., Jungclaus, J.H., Barriendos, M., Bertolin, C., Bothe, O., Brázdil, R., Camuffo, D., Dobrovolný, P., Gagen, M., García-Bustamante, E., Ge, Q., Gómez-Navarro, J.J., Guiot, J., Hao, Z., Hegerl, G.C., Holmgren, K., Klimenko, V.V., Martín-Chivelet, J., Pfister, C., Roberts, N., Schindler, A., Schurer, A., Solomina, O., von Gunten, L., Wahl, J.E., Wanner, H., Wetter, O., Xoplaki, E., Yuan, N., Zanchettin, D., Zhang, H., & Zerefos, C. (2016). European summer temperatures since Roman times. Environmental Research Letters, 11(2). https://doi.org/10.1088/1748-9326/11/2/024001
Nemeth, A. (2011). Changing thermal bioclimate in some Hungarian cities. Acta Climatologica et Chorologica Universitatis Szegediensis, 44‑45, 93‑101.
Niedźwiedź, T. (1981). Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły. Rozprawy habilitacyjne UJ, 58, Kraków.
Niedźwiedź, T. (2023). Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski południowej. Pobrane z: http://www.kk.wnoz.us.edu.pl/nauka/kalendarz-typow-cyrkulacji (31.01.2023).
Novak, M. (2013). Use of the UTCI in the Czech Republic. Geographia Polonica, 86, 21‑28.
Nowosad, M., Rodzik, B., Wereski, S., & Dobek, M. (2013). The UTCI Index in Lesko and Lublin and its circulation determinants. Geographia Polonica, 86, 29‑36.
Owczarek, M. (2019). The influence of large-scale factors on the heat load on human beings in Poland in the summer months. Theoretical and Applied Climatology, 137, 855‑869. https://doi.org/10.1007/s00704-018-2633-z
Pociask-Karteczka, J., Kundzewicz, Z.W., Twardosz, R., & Rajwa-Kuligiewicz, A. (2018). Natural Hazards in Poland. W: D. Bartlett, R. Singh (red.), Exploring Natural Hazards: A Case Study Approach. Taylor & Francis Group, 315‑343.
Półrolniczak, M., Szyga-Pluta, K., & Kolendowicz, L. (2016). Bioklimat wybranych miast pasa pobrzeży południowobałtyckich na podstawie uniwersalnego wskaźnika obciążenia cieplnego. Acta Geographica Lodziensis, Folia Geographica Physica, 104, 147‑161.
Quesada, B. (2014). Extrêmes de températures en Europe: caractéristiques, rétroactions sol/atmosphère et prévisibilité. Thèse de doctorat, Versailles-St Quentin en Yvelines, ED129 - UVSQ.
Skrzyńska, M., & Twardosz, R. (2023). Long-term changes in the frequency of exceptionally cold and warm months in Europe (1831‑2020). International Journal of Climatology, 43, 2339‑2351. https://doi.org/10.1002/joc.7978
Tomczyk, A.M., & Owczarek, M. (2020). Occurrence of strong and very strong heat stress in Poland and its circulation conditions. Theoretical and Applied Climatology, 139, 893‑905. https://doi.org/10.1007/s00704-019-02998-3
Twardosz, R. (2009). Fale niezwykłych upałów w Europie na początku XXI wieku. Przegląd Geofizyczny, 54(3‑4), 193‑204.
Twardosz, R. (2017). Zmiany częstości anomalii termicznych w Polsce w latach 1951‑2015. Polish Journal of Agronomy, 31, 3‑1.
Twardosz, R. (2019). Anomalously warm months in 2018 in Poland in relation to airflow circulation patterns. Weather, 74(11), 374‑382. https://doi.org/10.1002/wea.3588
Twardosz, R., & Wałach, P. (2020). Niezwykle ciepła pogoda w czerwcu 2019 roku w Polsce i jej przyczyny cyrkulacyjne. Przegląd Geofizyczny, 65(3‑4), 179‑194.
Twardosz, R. & Kossowska-Cezak, U. (2021). Large-area thermal anomalies in Europe (1951‑2018). Temporal and spatial patterns. Atmospheric Research, 251. https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2020.105434
Twardosz, R., & Bielec-Bąkowska, Z. (2022). Continental-scale monthly thermal anomalies in Europe during the years 1951‑2018 and their occurrence in relation to atmospheric circulation. Geographia Polonica, 95, 97‑116. https://doi.org/10.7163/GPol.0228
Twardosz, R., Walanus, A., & Guzik, I. (2021). Warming in Europe: recent trends in annual and seasonal temperatures. Pure Applied Geophysics, 178, 4021‑4032. https://doi.org/10.1007/s00024-021-02860-6
Ustrnul, Z., Wypych, A., & Czekierda, D. (2021). Air temperature change. W: M. Falarz (red.), Climate change in Poland. Past, Present, Future (s. 275‑330). Shaanxi: Springer.
Vinogradova, V. (2021). Using the Universal Thermal Climate Index (UTCI) for the assessment of bioclimatic conditions in Russia. International Journal of Biometeorology, 65, 1473‑1483. https://doi.org/10.1007/s00484-020-01901-4