Metadata language
Przegląd GeograficznyPrzegląd Geograficzny T. 92 z. 1 (2020)
Creator:
Choiński, Adam
:
Autor
;
Jańczak, Jerzy
:
Autor
;
Ptak, Mariusz
:
Autor
jeziora ; stany wody ; tendencje ; antropopresja ; Polska
Abstract:W pracy przedstawiono zmiany średnich rocznych poziomów wód 16 jezior w latach 1956–2015. Cechowały się one zróżnicowanymi amplitudami stanów wody, które wahały się od 26 cm (Jezioro Studzieniczne) do 132 cm (jezioro Roś). W analizowanym zbiorze odnotowano trzy sytuacje: wzrostu (pięć jezior), spadku (dwa jeziora) oraz braku wyraźnych tendencji zmian (dziewięć jezior) średnich rocznych stanów wody. Najszybszym tempem wzrostu poziomu wody charakteryzowało się jezioro Jamno (aż 6,3 cm·dek-1), a obniżenia – Jezioro Ełckie (3,6 cm·dek-1). Jeziora o różnym charakterze zmian poziomów wody, nie grupowały się w układzie regionalnym a różne kierunki zmian stanów wody, występowały nawet na jeziorach położonych w niewielkich odległościach od siebie. Uzyskane wyniki są zgodne z otrzymanymi z uprzednich badań z zakresu fluktuacji poziomu wody w jeziorach (z krótszych okresów badawczych), wskazując na kluczową rolę czynników lokalnych nad klimatycznymi.
References:
Alifujiang Y., Abuduwaili J., Ma L., Samat A., Groll M., 2017, System dynamics modeling of water level variations of lake Issyk-Kul, Kyrgyzstan, Water, 9, 12, 989. https://doi.org/10.3390/w9120989
Babanazarova O.V., Sidelev S.I., Zhdanova S.M., Litvinov A.S., Ovseenko A.S., Korovkina K.P., 2018, Water Level in a Shallow Highly Eutrophic Lake: Development Factor by Macrophyte or Phytoplankton Type: Case Study of Lake Nero, Yaroslavl Oblast, Water Resources, 45, 6, s. 897-907. https://doi.org/10.1134/S0097807818060027
Bajkiewicz-Grabowska E., 2001, Trends in water level changes in the lakes of North-eastern Poland, Limnological Review, 1, s. 1-14.
Bonacci O., Popovska C., Geshovska V., 2015, Analysis of transboundary Dojran Lake mean annual water level changes, Environmental Earth Sciences. 73, 7, s. 3177-3185. https://doi.org/10.1007/s12665-014-3618-6
Borowiak D., 1997, Wahania poziomów jezior Polski w latach 1961-95, ZHiGW IGF UAM, Wydawnictwo Homini, Poznań-Bydgoszcz.
Choiński A., 2006, Katalog jezior Polski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Choiński A., Ptak M., Skowron R., Strzelczak A., 2015, Changes in ice phenology on polish lakes from 1961-2010 related to location and morphometry, Limnologica, 53, s. 42-49. https://doi.org/10.1016/j.limno.2015.05.005
Chlost I., Cieśliński R., 2005, Change of level of waters Lake Łebsko, Limnological Review, 5, s. 17-26.
Chrzanowski S., 1995, Retencyjność torfowiska i jej wykorzystanie w systemie nawodnień podsiąkowych na przykładzie obiektu Kuwasy i Zbójna Popiołki, Raport końcowy za okres badań 1993-1995, IMUZ, Falenty.
Dąbrowski M., 2013, Uwarunkowania naturalne i antropogeniczne obiegu wody w Systemie Wielkich Jezior Mazurskich, IMGW-PIB, Warszawa.
Doulgeris C., Argyroudi A., 2019, Contribution to decision-making on establishing the maximum water level for Lake Vegoritida, Lakes and Reservoirs: Research and Management, 24, 1, s. 24-36. https://doi.org/10.1111/lre.12249
Dorożyński R., Skowron R., 2002, Changes of the basin of Lake Gopło caused by melioration work in the 18th and 19th centuries, Limnological Review, 2, s. 93-102.
Górniak A., Piekarski K., 2002, Seasonal and Multiannual Changes of Water Levels in Lakes of Northeastern Poland, Polish Journal of Environmental Studies, 11, 4, s. 349-354.
Hinwood J., Aoki S.-I., Okabe T., 2017, Effect of Regulation of the Inlet Channel on Tides and Water Levels in Lake Hamana, Japan, Coastal Engineering Journal, 59, 3, 1750016. https://doi.org/10.1142/S0578563417500164
Jańczak J. (red.), 1996, 1997, 1999. Atlas jezior Polski, t. 1-3, IMGW, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Jańczak J., Choiński A., 1993, Zmiany wahań poziomu wody jezior w latach 1956-1985, [w:] I. Dynowska (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, s. 98-107.
Jańczak J., Kowalik A., Sziwa R., 1994, Reakcja stanów wody jezior dorzecza Odry na suszę lat 1989-1992, Wiadomości IMGW, 17, 2, s. 117-124.
Jańczak J., Lossow K., Kowalik A., Sziwa R., 2002, Zanieczyszczenie i możliwości odnowy jeziora Gopło, Materiały Badawcze IMGW, Seria: Gospodarka Wodna i Ochrona Wód, 21, IMGW, Warszawa.
Kaniecki A., 1997, The influence of anthropopressure on water relations in the Wielkopolska Lowland, Geographia Polonica, 68, s. 78-80.
Li C., Yang Y., Wang Z., Yang L., Zhang D., Zhou L., 2019, The relationship between seasonal water level fluctuation and habitat availability for wintering waterbirds at Shengjin Lake, China, Bird Conservation International, 29, 1, s.100-114. https://doi.org/10.1017/S0959270918000035
Liu X., Teubner K., Chen Y., 2016, Water quality characteristics of Poyang Lake, China, in response to changes in the water level, Hydrology Research, 47, s. 238-248. https://doi.org/10.2166/nh.2016.209
Machowski R., Ruman M., Rzętała M., 2005, Water stage fluctuations in selected anthropogenic water reservoirs in the upper part of the Odra catchment, Limnological Review, 5, s. 145-153.
Mäemets H., Laugaste R., Palmik K., Haldna M., 2018, Response of primary producers to water level fluctuations of Lake Peipsi, Proceedings of the Estonian Academy of Sciences, 67, 3, s. 231-245. https://doi.org/10.3176/proc.2018.3.06
Murat-Błażejewska S, Zbierska J, Ławniczak A, Kanclerz J, Kupiec J, Sojka M, 2008, Eksploatacja urządzeń wodnych a zasoby wodne zlewni nizinnej, Acta Scientiarum Polonorum. Architectura, 526, 7, 2, s. 13-22.
Nowak B., Ptak M., 2018, Effect of a water dam on Lake Powidzkie and its vicinity, Bulletin of Geography. Physical Geography Series, 15, 1, s. 5-13. https://doi.org/10.2478/bgeo-2018-0011
Okulanis E, 1981, Studium limnologiczne jezior raduńsko-ostrzyckich, Gdanskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
Pasławski Z., 1972, Wieloletnie wahania i tendencje zmian poziomu wód jezior odpływowych w Polsce Północnej, Przegląd Geofizyczny, 17, 3-4, s. 249-259.
Piasecki A., Marszelewski W., 2014, Dynamics and consequences of water level fluctuations of selected lakes in the catchment of the Ostrowo-Gopło Channel, Limnological Review, 14, 4, s. 187-194. https://doi.org/10.1515/limre-2015-0009
Ptak M., 2015, Wpływ antropopresji na zmienność stanów wody jeziora Wierzchowo w latach 1976-2009, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, Inżynieria Środowiska, 159, 39, s. 5-14.
Ptak M., 2015, Odtworzenie nieistniejących jezior jako element zwiększania retencji leśnej i pozaprodukcyjnych funkcji lasu, Sylwan, 159, 5, s. 427-434.
Ptak M., Choiński A., Strzelczak A., Targosz A., 2013, Disappearance of Lake Jelenino since the end of the XVIII century as an effect of anthropogenic transformations of the natural environment, Polish Journal of Environmental Studies, 22, 1, s. 191-196.
Ptak M., Wrzesiński D., Choiński A., 2017, Long-term changes in the hydrological regime of high mountain lake Morskie Oko (Tatra Mountains, Central Europe), Journal of Hydrology and Hydromechanics, 65, 2, s. 146-153. https://doi.org/10.1515/johh-2017-0005
Ptak M., Sojka M., Choiński A., Nowak B., 2018, Effect of environmental conditions and morphometric parameters on surface water temperature in Polish lakes, Water, 10, 580. https://doi.org/10.3390/w10050580
Robertson D.M., Juckem P.F., Dantoin E.D., Winslow L.A., 2018, Effects of water level and climate on the hydrodynamics and water quality of Anvil Lake, Wisconsin, a shallow seepage lake, Lake and Reservoir Management, 34, 3, s. 211-231. https://doi.org/10.1080/10402381.2017.1412374
Rybak M., Joniak T., Gąbka M., 2018, Environmental implications of water level fluctuations in deep chara-lake in light of hydrochemistry and water transparency in phytolittoral zone, International Multidisciplinary Scientific GeoConference Surveying Geology and Mining Ecology Management, SGEM, 18, 3.1, s. 267-274. https://doi.org/10.5593/sgem2018/3.1/S12.035
Skibniewski L., 1954, Wahania poziomów zwierciadła wody większych jezior Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego, Przegląd Meteorologiczny, 7, 3-4.
Sojka M., Murat-Błażejewska S., Kanclerz J., 2010, Ocena możliwości retencjonowania wody w jeziorach zlewni Strugi Dormowskiej, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 8, s. 5-13.
Volchak A., Choiński A., Kirviel I., Parfomuk S., 2017, Spectral analysis of water level fluctuations in Belarusian and Polish lakes, Bulletin of Geography. Physical Geography Series, 12, s. 51-58. https://doi.org/10.1515/bgeo-2017-0005
Wrzesiński D., Ptak M., 2016, Water level changes in Polish lakes during 1976-2010, Journal of Geographical Sciences, 26, 1, s. 83-101. https://doi.org/10.1007/s11442-016-1256-5
Wrzesiński D., Ptak M., 2017, An investigation of water level fluctuations in Polish lakes in various phases of the winter North Atlantic Oscillation, Geology, Geophysis and Environment, 43, 2, s. 151-163. https://doi.org/10.7494/geol.2017.43.2.151
Wrzesiński D., Ptak M., Plewa K., 2018, Effect of the North Atlantic Oscillation on water level fluctuations in lakes of Northern Poland, Geographia Polonica, 91, 2, s. 243-259. https://doi.org/10.7163/GPol.0119
Yagbasan O., Yazicigil H., Demir V., 2017, Impacts of climatic variables on water-level variations in two shallow Eastern Mediterranean lakes, Environmental Earth Sciences, 76, 16, 575. https://doi.org/10.1007/s12665-017-6917-x
Rozmiar pliku 2,8 MB ; application/octet-stream
Resource Identifier:0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2020.1.3
Source:CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link
Language: Language of abstract: Rights:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Terms of use:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitizing institution:Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk
Original in: Projects co-financed by: Access: