Modrzejówka – osiedle robotnicze w centrum Krakowa

Hołda, Renata

doi:1429-0618

Pobierz

Tytuł: Modrzejówka – osiedle robotnicze w centrum Krakowa

Abstrakt:

Jedną z pamiątek wczesnego okresu industrializacji jest powstała na przełomie XIX i XX stulecia Modrzejówka, osiedle znajdujące się na Krowodrzy, dziś jednej z dzielnic Krakowa. Inicjatorem budowy kompleksu domów, pierwotnie przeznaczonych dla robotników-katolików był Henryk Jordan. Przedsięwzięcie miało charakter filantropijny, ale skład komitetu założycielskiego oraz statut, ujawniają także istnienie motywów zarobkowych. Innym, niewyartykułowanym celem było usunięcie z reprezentacyjnej części miasta biedoty, a z nią – jak mniemano – także występku. Od czasów powstania osiedla rozrósł się Kraków, zmieniły się również sposoby odbierania i wartościowania przestrzeni miejskiej. Modrzejówka jednak nadal funkcjonuje i jest zamieszkana, stanowiąc, po wielu perturbacjach, własność kościelnego Arcybractwa Miłosierdzia. Jej dawny, robotniczy charakter nie jest jednak odczuwany. Osiedle, niegdyś zlokalizowane „na rogatkach”, dziś znajduje się przy jednej z głównych dróg przejazdowych Krakowa, w miejscu traktowanym jako znajdujące się blisko historycznego centrum, uznawanym za prestiżowe i drogie

Bibliografia:

Bogdanowski J. 1983, Od miasta twierdzy, do miasta ogrodu, [w:] Małecki J. (red.), Kraków na przełomie XIX i XX wieku. Materiały z sesji naukowej z okazji dni Krakowa w 1981, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków, s. 89-112
Baudouin de Courtenay J. 1898, Jeden z objawów moralności oportunistyczno-prawomyślnej, nakładem autora, Kraków
Dawne zakłady... 2000, Dawne zakłady rzemieślnicze i przemysłowe Krakowa, Duda J., Dyba O., Pochwała S. (red.), Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Krakowskie Towarzystwo Ochrony Zabytków Techniki, Kraków
Demel J. 1951, Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1846-1853, Biblioteka Krakowska nr 107, Nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków
Demel J. 1958, Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1853-1866, Biblioteka Krakowska nr 112, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław – Kraków
Eliade M. 1993, Sacrum – mit – historia, przeł. Tatarkiewicz A., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Hannerz U. 2006, Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich, przeł. Klekot E., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Homola I. 1976, Kraków za prezydentury Mikołaja Zyblikiewicza (1875-1881), Wydawnictwo Literackie, Kraków
Jordan H. 1898, Towarzystwo Tanich Mieszkań dla Robotników Katolików w Krakowie, nakładem autora, Kraków
Karolczak K. 1987, Właściciele domów w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku. Z badań nad dziejami Krakowa, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków
Karpińska G. E., Kopczyńska-Jaworska B., Woźniak A. 1992, Pracować żeby żyć, żyć żeby pracować, Wydawnictwo PWN, Warszawa – Łódź
Kotewicz R. 1981, Z dziejów przemysłu Krakowa w latach 1918-1939, Biblioteka Krakowska nr 122, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Low S. M. 1996, Spatializing Culture: The Social Production and Social Construction of Public Space in Costa Rica, „American Ethnologist”, vol. 23, no. 4 (Nov.), s. 861-879
Pellow D. 2001, Cultural Differences and Urban Spatial Forms: Elements of Boundedness in an Accra Community, „American Anthropologist” New Series, vol. 103, no. 1 (March), s. 59-75
Purchla J. 1979, Jak powstał nowoczesny Kraków. Studia nad rozwojem budowlanym miasta w okresie autonomii galicyjskiej, Biblioteka Krakowska nr 120, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Stapiński J. 1959, Pamiętnik, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
Żychowska M. J. 2011, O potrzebie zachowania architektury modernistycznej w Polsce, [w:] Sołtysik M. J., Hirsch R. (red.), Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni: architektura pierwszej połowy XX wieku i jej ochrona w Gdyni i w Europie, Urząd Miasta Gdyni, Gdynia, s. 165-168