Metadata language
Glass Painting in Contemporary Podhale
Subtitle: Creator: Publisher:Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
Place of publishing: Date issued/created: Description: Type of object: Subject and Keywords:sztuka ludowa ; sztuka ; regionalizm ; tradycja wynaleziona ; Podhale
Abstract:Obecnie trudno sobie wyobrazić Podhale, a zwłaszcza jego turystyczne centrum Zakopane, bez malowanych na szkle obrazków, które zdobią restauracje, galerie czy obiekty sakralne. Malarstwo to, zrewitalizowane w połowie ubiegłego wieku przez grupę ekspertów i pasjonatów góralszczyzny, intensywnie stymulowane w kolejnych latach przez instytucje, zajmujące się programowo opieką i popularyzowaniem tzw. współczesnej sztuki ludowej w powojennej Polsce, dziś jest wyróżnikiem Podhala, czyniąc z niego największy ośrodek witrochromii w Europie. Jego obecność na tym terenie interpretowana jest w potocznym odbiorze jako świadectwo niezwykłej żywotności artystycznej tradycji górali podhalańskich. Dla turystów namalowane na szkle folklorystyczne sceny, a zwłaszcza cieszące się wciąż największą popularnością wyobrażenia zbójników, są znakiem fascynującej ich egzotycznej kultury góralskiej. Przez działaczy regionalnych malarstwo na szkle postrzegane jest jako trwały i niezwykle cenny element własnego dziedzictwa, które powinno być otoczone szczególną ochroną i włączone w program regionalnej edukacji. Co ważne, mimetyczny charakter tej sztuki daje także okazję do wizualizacji wyobrażeń o własnej grupie, czyniąc z niej skuteczne narzędzie do stworzenia swoistego stereotypowego autoportretu. Towarzyszące tej twórczości konotacje, zwłaszcza temporalne (dawny, trwały, niezmienny) wskazują więc wyraźnie na jej mityczny wymiar i wpisują ją w szerszy nurt tradycji wynalezionej – zjawiska, które dzięki intensywnej pracy lokalnej społeczności regionalistów, przeżywa na Podhalu w ostatnim czasie niezwykle dynamiczny rozwój
References:
Babraj M. 1988. Królowa Tatr. Poznań
Bukowski K. 1991. Gaździna Podhala, Matka Boska Ludźmierska. Kalwaria Zebrzydowska
Chodkowska M. 1986. Socjologiczna koncepcja społecznej roli twórcy ludowego. Akcent 4, 94–98
Chrzanowski T. 1989. W poszukiwaniu nowej ikonografii. In N. Cieślińska (ed.) Sacrum i sztuka. Kraków, 13–22
Clifford J. 1988. The Predicament of Culture. Cambridge
Deklaracja Programowa. 1975. Podhalanka special issue, 8
Drozd-Piasecka M. and Paprocka W. 1985. W kręgu tradycji i sztuki ludowej. Łomża
Dyskusja nad zakresem pojęcia sztuki ludowej. 1967. PSL 21 (4), 191–222
Golonka-Czajkowska M. 2002. Podhalańskie malarstwo na szkle – relikt i żywa wartość. Rocznik Podhalański 8 (23), 71–109
Hanson A. 1989. The Making of the Maori: Culture Invention and its Logic. American Anthropologist 91 (4), 890–902
Hobsbawm E. J. 1983. Introduction. Inventing Traditions. In E. J. Hobsbawm and T. Ranger (eds.) The Invention of Tradition. Cambridge
Jackowski A. 1991. Kultura ludowa – sztuka ludowa. Lud 74, 186–191
Kunczyńska-Iracka A. 1978. Malarstwo ludowe kręgu częstochowskiego. Wrocław
Moździerz Z. 1995. Styl zakopiański w architekturze. In J. Roszkowski (ed.) Regionalizm – regiony– Podhale. Zakopane
Nędza-Kubiniec S. 1949. Janosik – poemat o zbójniku. Warszawa
Piwocki K. 1975. Uwagi o zagadnieniu tak zwanej współczesnej sztuki ludowej. PSL 29 (3), 131–132
Pomian K. 1996. Zbieracze i osobliwości. Warszawa
Skoczeń-Marchewka B. 1995. Na 600-lecie biją dzwony. Kult Matki Boskiej Ludźmierskiej. Kraków
Stomma L. 1986. Antropologia kultury wsi polskiej. Warszawa
Trebunia-Staszel S. 2007. Śladami podhalańskiej mody. Kościelisko
Zawistowicz-Adamska K. 1976. Polska sztuka ludowa. Stan wiedzy – prace badawcze – opieka i upowszechnienie. Łódzkie Studia Etnograficzne 18
IAiE PAN, sygn. P 366 ; IAiE PAN, sygn. P 367 ; IAiE PAN, sygn. P 368 ; click here to follow the link
Language: Rights:Prawa zastrzeżone - dostęp nieograniczony
Terms of use: Digitizing institution:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Original in:Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Access: