„Ludowość” jako element strategii rozwoju małych grup etnokulturowych. Przykład poznańskich Bambrów

Szczepaniak-Kroll, Agnieszka

doi:1429-0618

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

„Ludowość” jako element strategii rozwoju małych grup etnokulturowych. Przykład poznańskich Bambrów Szczepaniak-Kroll, Agnieszka

Object structure

„Ludowość” jako element strategii rozwoju małych grup etnokulturowych. Przykład poznańskich Bambrów

Szczepaniak-Kroll, Agnieszka

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

the Bambers ; folk culture ; folk-type culture ; region ; local identity

The Bambers were immigrants from Upper Franconia who settled in villages near Poznań, Poland, over 300 years ago. At the beginning of the 20th century, these villages were incorporated into the city and became its districts, but the identity of the settlers’ descendants, known as Bambrzy in Polish (German: Posener Bamberger), their sense of cultural identity, remained strongly linked to the rural roots of their ancestors. Since the 1990s, the leaders of the Bambers’ association, Towarzystwo Bambrów Poznańskich, have been taking a number of effective actions to consolidate this group, preserve its heritage and popularise it. Their reference to folk elements of culture turns out to be an effective way of achieving these goals. Based on the example of the Poznań Bambers, I look at the phenomenon of using folk-type elements in the survival strategy of small ethnocultural groups. The article is based on my own qualitative research – interviews and observations. I also used the experience arising from the cooperation between the Poznań Bambers’ Association, the Bamber Museum in Poznań, and the Ethnology Laboratory of the Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, which was initiated in the 1990s and continues to this day.

Assman A. 2013. Między historią i pamięcią. Antologia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Brzezińska A. W. 2009. Kultura regionu – tradycja czy kreacja? [W:] A. W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska-Nowak (red.), Edukacja kulturowa: przestrzeń-kultura-przekaz. Wrocław: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania „Edukacja”, 35-46.
Bystroń J. S., Dynowski W. 1948. Kultura ludowa i ludoznawstwo w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Halamska M. 2011. Wiejskość jako kategoria socjologiczna. Wieś i Rolnictwo 1: 37-55.
Karpińska E. 2014. Jak to z produktem regionalnym bywa, czyli o głodzie tradycji we współczesnym świecie. [W:] K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara (red.), Głód. Skojarzenia, metafory, refleksje… Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 291-304.
Kirshenblatt-Gimblett B. 1989. Objects of Memory: Material Culture as Life Review. [In:] E. Oring, Folk Groups and Folklore Genres: A. Reader, Logan. Utah: Utah State University Press, 329-338. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt46nxcv.35
Klekot E. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 66-69.
Kocój E. 2019. Między mainstreamem a undergroundem. Dziedzictwo regionalne w kulturze europejskiej – odkrywanie znaczeń. [W:] E. Kocój, T. Kosiek, J. Szulborska-Łukaszewicz (red.), Dziedzictwo kulturowe w regionach europejskich. Odkrywanie, ochrona i (re)interpretacja. Kraków: Wydawnictwo UJ, 19-3.
Kolberg O.1963. Dzieła Wszystkie. Wielkie Księstwo Poznańskie cz. 1., J. Krzyżanowski (red.). Poznań: Instytut im. Oskara Kolberga;
Kopczyńska-Jaworska B. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 63-65.
Królikowska A. M. 2014. Elementy „ludowe” w religijności współczesnej? Opuscula Sociologica 4: 5-16.
Liberska A. 2013. Z szuflady i strychu na wystawę: pamiątki rodzinne w roli eksponatów muzealnych. Rocznik Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu 4: 99-109.
Macdonald S. 2021. Krainy pamięci. O dziedzictwie i tożsamości we współczesnej Europie. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Malewska-Szałygin E. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 69-70.
Najder Z. 2011, Węzły europejskiej pamięci. [W:] Szkice i eseje na dwudziestolecie Międzynarodowego Centrum Kultury. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, s. 220-229.
Nowak J. 2011. Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej. Kraków: Nomos.
Paradowska M. 2011. Spuścizna prof. Marii Paradowskiej. Archiwum w Warszawie, Oddział w Poznaniu. sygn. P.III-151.
Paradowska M. 2010. Muzeum Bambrów Poznańskich. Poznań: Muzeum Bambrów Poznańskich.
Paradowska M. 2009. Bambrzy w Starołęce, Minikowie i Czapurach. Kronika Miasta Poznania 4: 50–61.
Paradowska M. 2004. Bambrzy w Dębcu. Kronika Miasta Poznania 1: 61–78.
Paradowska M. 2003. O historii Bambrów inaczej. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska M. 2002a (2008). Poznań. Zabytki bamberskie. Przewodnik. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska M. 2002b. Poznań. Bamberger Spuren. Stadtführer. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Parker C. 2008. Współczesna religia ludowa. Złożony obiekt badań dla socjologów. [W:] P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, 812–825.
Portal internetowy Pomnik Starego Marycha. Kim był Stary Marych? - Poznańskie klimaty (poznanskieklimaty.pl), dostęp 10.08.2022 r.
Posern Zieliński A. 2019. Tożsamość zagrożona i odbudowana. Specyfika małych grup etnokulturowych. [W:] A. W. Brzezińska, A. Szczepaniak-Kroll, A. Szymoszyn (red.), 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski.
Warszawa-Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 15-41.
Posern-Zieliński A. 1983. Tradycja a etniczność. Przemiany kultury Polonii amerykańskiej. Wrocław: Ossolineum.
Schmidt P. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki, wyd. 73-76.
Sokolewicz Z. 2014. Wypowiedź sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 71-72.
Stomma L. 2002. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje. Łódź: Wydawnictwo Piotr Dopierała.
Szczepaniak-Kroll A. 2019. Bamberska rodzina Muthów - między wsią a miastem. 1788-1978. Kronika Miasta Poznania pt. Bambrzy 2: 205-228
Szczepaniak-Kroll A., Szymoszyn A. 2019. Profesor Maria Paradowska i jej zasługi dla poznańskich Bambrów. Wspomnienia pracowników Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Kronika Miasta Poznania pt. Bambrzy 2: 274-288.
Szczepaniak-Kroll A. 2018. Poznańscy Bambrzy, czyli jak zachować tożsamość przez 300 lat? Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 45/2: 61-84. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2018.019
Szczepaniak-Kroll A. 2010. Tożsamość poznańskich rodzin pochodzenia niemieckiego. Losy Bajerleinów i Dittrichów (XVIII-XX w.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Szczepaniak-Kroll A. 2008. Z Bambergu na Winiary. Historia Rodziny Bajerleinów. Kronika Miasta Poznania pt. Winiary 4: 76-98.
Szczepaniak-Kroll A. 2001. The Koller Family of Poznań. Ethnologia Polona 22: 117-131.
Sztompka P. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Wołk A. 2014. Zderzenie kultury miejskiej i wiejskiej. Zeszyt Naukowy Międzynarodowego Centrum Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, 1: 90-97.
Zadrożyńska-Barącz A. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski, Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 61-63.