Chronologia radiowęglowa stanowisk grupy Gordineşti kultury trypolskiej z północnej Mołdawii i zachodniej Ukrainy

Król, Dariusz; Rybicka, Małgorzata

doi:0003-8180

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Chronologia radiowęglowa stanowisk grupy Gordineşti kultury trypolskiej z północnej Mołdawii i zachodniej Ukrainy Król, DariuszRybicka, Małgorzata

Object structure

Chronologia radiowęglowa stanowisk grupy Gordineşti kultury trypolskiej z północnej Mołdawii i zachodniej Ukrainy

Archeologia Polski T. 67 (2022)

Król, Dariusz ; Rybicka, Małgorzata

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Funnel Beaker Culture ; Gordineşti group of Tripolye Culture ; northern Moldova ; western Volhynia ; western Ukraine

The article is devoted to the issue of radiocarbon dating of sites of the Gordineşti group representing the Tripolye Culture from the territories of northern Moldova and western Ukraine. Based on the latest radiocarbon datings and the statistical models built on their basis, it is to be suggested that the Gordineşti II-Stînca goală site may have functioned earlier than the western Ukrainian settlements displaying Gordineşti group characteristics (e.g. Volhynian Holyshiv). In turn, the results for the Vynnyky-Zhupan site match the dating of Gordineşti II-Stînca goală. A refining of the chronology of the Moldovan Gordineşti group is important also from the perspective of the younger phases of Funnel Beaker Culture sites in the region of the Bug river.

Bicbaev V., Jakubenko O., Rybicka M., Verteletskyi D. 2017, Ceramika kultury pucharów lejkowatych w kontekście grupy Brynzeny kultury trypolskiej na przykładzie osiedli w Brynzenach Cygance i Żwańcu, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, 38, s. 5–12.
Bronicki A., Kadrow S., Zakościelna A. 2004, Uwagi na temat wzajemnych relacji chronologicznych późnej fazy kultury lubelsko-wołyńskiej oraz kultury pucharów lejkowatych z uwzględnieniem najnowszych badań w Zimnie, [w:] Przez pradzieje i wczesne średniowiecze, J. Libera, A. Zakościelna red., Lublin, s. 101–126.
Bronk Ramsey C. 2009, Bayesian analysis of radiocarbon dates, „Radiocarbon”, 51/1, s. 337–360.
Bronk Ramsey C. 2017, Methods for summarizing radiocarbon datasets, „Radiocarbon”, 59/2, s. 1809–1833.
Bronk Ramsey C. 2021, OxCal 4.4 Manual, http://intchron.org/tools/oxcalhelp_contents.html.
Brusak V., Moskalûk K. 2016, Landšaftna struktura prirodnogo zapovidnika Medobori, „Visnik Lvivskoho Universitetu. Serija geografična”, Vipusk 50, s. 67–83.
Dergačev V. A. 1980, Pamjatniki pozdnego Tripolja, Kišinev.
Diachenko A., Harper K. T. 2016, The absolute chronology of Late Tripolye sites: a regional approach, „Sprawozdania Archeologiczne”, 68, s. 81–106.
Diachenko A., Rybicka M., Hawinskyj A., Król D., Sîrbu G. 2019, New excavations in Vynnyky and the issue of the Funnel Beaker culture – Tripolye frontier, [w:] Between the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu red., Rzeszów, s. 17–30.
Gumiński W. 1989, Gródek Nadbużny. Osada kultury pucharów lejkowatych, Wrocław–Warszawa–Kraków–Łódź.
Harper K. T., Diachenko A., Rassamakin Y. Y., Chernovol K. D., Shumowa V., Nechitalo P., Chabaniuk V. V., Tsvek E., Bilas M. N., Pohoralski V. Y., Eccles R. L., Kennett D., Ryzhov S. 2021, Combining relative chronology and AMS14C dating to contextualize ‘megasites’, serial migrations and diachronic expressions of material culture in the Western Tripolye culture, Ukraine, „Documenta Praehistorica”, XLVIII, s. 276–296.
Hawinskyj A., Rybicka M. 2021, Konstrukcje budowlane kultury pucharów lejkowatych ze stanowiska Winniki-Lisiwka na zachodniej Ukrainie, Rzeszów.
Kadrow S. 2005, Związki kultury trypolskiej z kulturami środkowej i południowo-wschodniej Europy, [w:] Kultura trypolska. Wybrane problemy, A. Garbacz, M. Kuraś red., Stalowa Wola, s. 7–31.
Kadrow S. 2013, Werteba site in Bilcze Złote: Recent research and analyses, [w:] Bilcze Złote. Materials of the Tripolye culture from the Werteba and Ogrod sites, S. Kadrow red., Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie, 5, Kraków, s. 13–22.
Małecka - Kukawka J. 2019, Results of microwear analysis of flint artefacts from the site Gordineşti II-Stînca goală, Edineț district, Republic of Moldova, [w:] Between the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpathians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu red., Rzeszów, s. 173–177.
Мovša Т. 1985, Vzayemovidnosini Tripillja-Kukuteni z sinhronnimi kulturami Centralnoj Evropi, „Аrheologija”, 51, s. 22–31.
Peleščišin M. A. 2004, Eneolitične poselennja Zimne v Zahidnij Volini, Ternopil.
Pozihovskij O., Ohrimenko H. 2005, Piznotripilske poselennja bilja s. Golišiv nа Zahidnij Volini, [w:] Arheologična spadšina Janа Fitcke, H. Оhrimenko red., Luck, s. 216–278.
Pozikhovskyj O. 2019, An attempt to define a chronology of the Late Tripolye settlement near the village of Holyshiv in the Western Volhynia, [w:] Between the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpathians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu red., Rzeszów, s. 31–42.
Rassamakin Y. Y. 2012, Absolute chronology of Ukrainian Tripolian settlements, [w:] The Tripolye Culture Giant-Settlements in Ukraine. Formation, development and decline, F. Menotti, A.G. Korvin-Piotrovskiy red., Oxford, s. 19–69.
Reimer P., Austin W., Bard E., Bayliss A., Blackwell P., Bronk Ramsey C., Butzin M., Cheng H., Edwards R., Friedrich M., Grootes P., Guilderson T., Hajdas I., Heaton T., Hogg A., Hughen K., Kromer B., Manning S., Muscheler R., Palmer J., Pearson C., van der Plicht J., Reimer R ., Richards D., Scott E., Southon J., Turney C., Wacker L., Adolphi F., Büntgen U., Capano M., Fahrni S., Fogtmann - Schulz A., Friedrich R., Köhler P., Kudsk S., Miyake F., Olsen J., Reinig F., Sakamoto M., Sookdeo A., Talamo S. 2020, The IntCal20 Northern Hemisphere radiocarbon age calibration curve (0–55 cal kBP), „Radiocarbon”, 62/4, s. 725–757.
Rybicka M. 2017, Kultura trypolska – kultura pucharów lejkowatych. Natężenie kontaktów i ich chronologia, Collectio Archaeologica Ressoviensis, 37, Rzeszów.
Rybicka M., Hawinskyj A., Pasterkiewicz W. 2019, Leżnica, stanowisko Czub – osiedle kultury pucharów lejkowatych na zachodnim Wołyniu z analizą zabytków krzemiennych autorstwa Witalija Konopli, Rzeszów.
Rybicka M., Sîrbu G., Król D., Bicbaev V. 2020, New radiocarbon dates for stage CII Tripolye Culture, Northern Moldova, „Baltic Pontic Studies”, 24, s. 87–103.
Sîrbu G., Król D. 2021, Dwellings and their nearst surroundings in the 4th millenium BC in the Eastern Carpathian area: a case study from the Gordinești II-Stînca goală settlement, „Sprawozdania Archeologiczne”, 73/2, s. 93–108.
Sîrbu G., Król D., Heghea S. 2020, The Late Eneolithic Groups from the Dniester- Prut Interfluve: Some questions of their external contacts and chronology, „Baltic-Pontic Studies”, 24, s. 104–139.
Sîrbu G., Rybicka M., Diachenko A., Król D., Sîrbu L., Burlacu V. 2019, Preliminary results of archaeological investigations at the Gordineşti II-Stînca goală settlement. The 2016 campaign, [w:] Between the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpathians to the Dnieper in the 4th – beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu red., Rzeszów, s. 103–126.
Tkačuk T. 2005, Lokalno-hronolohični grupi kulturi Tripillja-Kukuten z malowanim posudom (etapi BII-CII), [w:] Kultura trypolska. Wybrane problemy, A. Garbacz, M. Kuraś red., Stalowa Wola, s. 42–56.
Verteletskyi D. 2019a, Pottery of Gordineşti group of the Tripolye culture from Vynnyky- Zhupan. Preliminary study, [w:] Beetwen the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th– beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu red., Rzeszów, s. 43–89.
Verteletskyi D. 2019b, Pottery of Gordineşti group of the Tripolye culture from Zvenyachyn. Preliminary study, [w:] Beetwen the East and the West. Dynamic of social changes from the Eastern Carpatians to the Dnieper in the 4th– beginning of 3rd millennium BC (Preliminary study), A. Diachenko, M. Rybicka, D. Król, G. Sîrbu red., Rzeszów, s. 91–101.
Verteletskyi D. 2020, Kultura trypolska etapu CII w międzyrzeczu Dniestru, Bugu i Horynia, maszynopis pracy doktorskiej przechowywany w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Videiko M. 2000, Trypolye and the cultures of Central Europe. Facts and character of interactions: 4200–2750 BC, „Baltic-Pontic Studies”, 9, s. 13–68.
Videjko M. 2004, Nova hronolohija Kukuteni-Tripillja, [w:] Tripilskja civilizacija Ukrajini, Kiev, s. 106–117.
Videjko M. 2013, Kompleksnoe izučenie krupnyh poselenii tripolskoi kultury V–IV tys. do n.e., Saarbrüken.
Walanus A., Goslar T. 2004, Wyznaczanie wieku metodą 14C dla archeologów, Rzeszów.
Walanus A., Goslar T. 2009, Datowanie radiowęglowe, Kraków.
Włodarczak P. 2006, Chronologia grupy południowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych w świetle dat radiowęglowych, [w:] Idea megalityczna w obrządku pogrzebowym kultury pucharów lejkowatych, J. Libera, K. Tunia red., Lublin–Kraków, s. 27–66.