Renesansowa curia Lobzoviensis królowej Bony w świetle inwentarza z 1558 roku

Janowski, Piotr Józef

doi:0023-5881

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Renesansowa curia Lobzoviensis królowej Bony w świetle inwentarza z 1558 roku Janowski, Piotr Józef

Object structure

Renesansowa curia Lobzoviensis królowej Bony w świetle inwentarza z 1558 roku

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej T. 70 Nr 3

Janowski, Piotr Józef

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Łobzów ; Jagiellons ; Bona ; inventory ; renaissance villa

The period of King Sigismund the Old and Queen Bona has until now been the least researched phase in the history of the royal residence in Łobzów near Cracow. In the article, the spatial arrangement of the complex is reconstructed, the service program of the structures forming its parts is analysed, and construction works completed at the time are discussed based on an inventory compiled in 1558, financial records of regality land overseers and iconographic sources. The key buildings of the complex were the ancien Casimir Tower and a residential building in the orchard, which so far has not been mentioned in specialist literature; in addition, there was a bath-house, a carriage house, stables, a bakery and a granary; a menagerie was located in the close vicinity of the fenced complex. In the article, it has been demonstrated that owing to modernisation works carried out in the first half of the 16th century, the old medieval dwelling became a summer residence in the suburbana type, much prized by the Jagiellonian monarchs.

Autorzy. 2014. Autorzy Złotego Wieku o kulturze i sztuce na Wawelu, Antologia tekstów 1518–1617, oprac. M. Fabiański i in., Kraków.
Banach Jerzy. 1983. Dawne widoki Krakowa, Kraków.
Bender Agnieszka. 2021. Tapiserie z wyprawy ślubnej królowej Bony Sforzy d’Aragona, „Roczniki Humanistyczne”, t. 69, z. 4, s. 55–69.
Bogdanowski Janusz. 1990. Królewski ogród na Łobzowie, cz. I: Historia przemian. Okres świetności (XIV–XVII w.), „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. 24, s. 15–25.
Bogdanowski Janusz. 2001. Królewski ogród na Łobzowie, Kraków.
Bogucka Maria. 2009. Anna Jagiellonka, Wrocław.
Fabiański Marcin. 2017. Zamek króla Zygmunta I na Wawelu: architektura, dekoracja architektoniczna, funkcje, Kraków.
Ferenc Marek. 1998. Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Kraków.
Firlet Elżbieta Maria. 1998. Najstarsza panorama Krakowa, Kraków.
Fischinger Andrzej. 1969. Santi Gucci. Architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku, Kraków.
Fischinger Andrzej, Fabiański Marcin. 2009. Dzieje budowy renesansowego zamku na Wawelu około 1504–1548, Kraków.
Gąsiorowski Antoni. 1973. Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne”, R. XVI, z. 2 (61), s. 249–275.
Grabowski Ambroży. 1866. Kraków i jego okolice, Kraków.
Janowski Piotr Józef. 2019a. Rezydencja królewska w Łobzowie w epoce Wazów 1587–1668, [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. P. Lasek, P. Sypczuk, Warszawa, s. 53–76.
Janowski Piotr Józef. 2019b. (rec.:) Jacek Żukowski, Pałac królewski w Łobzowie — funkcje i przekształcenia w latach 1633–1648, „Barok. Historia–Literatura–Sztuka”, XXIV/1–2 (47–48) 2017, pp. 15–37, „Folia Historica Cracoviensia”, t. 25, z. 2, s. 229–242.
Janowski Piotr Józef. 2022. Dzieje budowy domu folwarcznego przy rezydencji królewskiej w Łobzowie w świetle inwentarza i rachunków z lat 1588–1589, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, t. 62, z. 2, s. 141–172.
Jaworski Rafał. 2020. „Kształtem włoskim wywieść”. Nieznany list króla Zygmunta II Augusta do wielkorządcy krakowskiego Jana Bonera z 1557 roku ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, „Rocznik Krakowski”, t. 86, s. 29–36.
Kieszkowski Witold. 1935. Zamek królewski w Łobzowie, „Biuletyn Historji Sztuki i Kultury”, R. IV, nr 1, s. 6–25.
Kraków. 1979. Kraków za Stanisława Augusta w relacjach F. Lichockiego, A. Naruszewicza, J.F. Zöllnera, oprac. I. Kleszczowa, Kraków.
Krasnowolski Bogusław. 2003. Młynówka Królewska — geneza i przekształcenia, „Rocznik Krakowski”, t. 69, s. 25–33.
Krasnowolski Bogusław, Rączka Jan Władysław. 2007. Królewska rezydencja w Łobzowie, [w:] Pałace i wille podmiejskie Krakowa, Kraków w dziejach narodu, nr 24, red. J.M. Małecki, Kraków, s. 79–100.
Laberschek Jacek. 2003. Łobzów — zamek i tenuta, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. III, z. 4, oprac. W. Bukowski i in., Kraków, s. 954–957.
Laberschek Jacek. 2016. Sieć wodna średniowiecznego Krakowa i jej gospodarcze wykorzystanie, Warszawa.
Lasek Piotr. 2013. Turris fortissima nomen Domini. Murowane wieże mieszkalne w Królestwie Polskim od 1300 r. do połowy XVI w., Warszawa.
Leśniak Franciszek. 1996. Wielkorządcy krakowscy XVI–XVIII wieku. Gospodarze zamku wawelskiego i majątku wielkorządowego, Kraków.
Matricularum. 1961. Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. 5, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska-Kurasiowa, Warszawa.
Mossakowski Stanisław. 2021. Pałac królewski na Wawelu w czasach Zygmunta Starego, Warszawa.
Pałace. 2007. Pałace i wille podmiejskie Krakowa, Kraków w dziejach narodu, nr 24, red. J.M. Małecki, Kraków.
Pociecha Władysław. 1949. Królowa Bona (1494–1557). Czasy i ludzie odrodzenia, t. 1–2, Poznań.
Przezdziecki Aleksander. 1868. Jagiellonki polskie w XVI. wieku, t. I, Kraków.
Rachunki. 1952. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1535, wyd. O. Łaszczyńska, Źródła do dziejów Wawelu, t. I, Kraków.
Rachunki. 1955. Rachunki generalne Seweryna Bonera 1545, wyd. O. Łaszczyńska, Źródła do dziejów Wawelu, t. II, Kraków.
Rachunki. 1974. Rachunki wielkorządowe Jana Bonera 1558, oprac. J. Garbacik, Źródła do dziejów Wawelu, t. VII, red. A. Franaszek, Kraków.
Rachunki. 2000. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1531, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 16, red. R. Skowron, Kraków.
Rachunki. 2003. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1532, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 17, red. R. Skowron, Kraków.
Rachunki. 2006. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1530, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 18, red. R. Skowron, Kraków.
Rachunki. 2012. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1526, oprac. M. Ferenc, Źródła do Dziejów Wawelu, t. 19, Kraków.
Rachunki. 2019. Rachunki budowy zamku krakowskiego 1524, wyd. M. Ferenc, Folia Jagellonica. Fontes 1, Kraków.
Radwański Kazimierz. 1961. Konserwatorskie prace archeologiczne prowadzone w Krakowie w roku 1960, „Biuletyn Krakowski”, t. III, s. 241–250.
Rączka Jan Władysław. 1982. Królewska rezydencja pałacowo-ogrodowa na Łobzowie. Stan badań i zachowane źródła archiwalne (1367–1586), cz. I, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. XVI, s. 17–30.
Rączka Jan Władysław. 1983. Królewska rezydencja pałacowo-ogrodowa na Łobzowie. Stan badań i zachowane źródła archiwalne (1585–1655), cz. II, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, t. XVII, s. 25–40.
Stala Klaudia. 2015. Królewska rezydencja Zygmunta III Wazy w Łobzowie. Próba rekonstrukcji, „Wiadomości Konserwatorskie”, nr 42, s. 54–60.
Stala Klaudia. 2018. Wyniki badań archeologicznych w południowo-wschodnim skrzydle budynku tzw. Podchorążówki (dawnej letniej rezydencji królewskiej w Łobzowie), „Wiadomości Konserwatorskie”, nr 53, s. 67–75.
Starożytności. 1852. Starożytności polskie, t. II, Poznań.
Sucheni-Grabowska Anna. 1996. Zygmunt August, król polski i wielki książę litewski, 1520–1562, Warszawa.
Sucheni-Grabowska Anna. 2007. Odbudowa domeny królewskiej w Polsce 1504–1548, Warszawa.
Wawel. 1913. Wawel, t. II: Materyały archiwalne do budowy zamku, wyd. A. Chmiel, Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, t. V, Kraków.
Wrede Marek. 2019. Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632, Warszawa.
Wyrozumska Bożena. 1977. Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI wieku, Wrocław.
Żukowski Jacek. 2017. Pałac królewski w Łobzowie — funkcje i przekształcenia w latach 1633–1648, „Barok. Historia–Literatura–Sztuka”, t. XXIV/1–2 (47–48), s. 15–37.