Język metadanych
Średniowieczny kościół Świętego Wojciecha na Zawodziu w Kaliszu — badania i interpretacje
Inny tytuł:Kwartalnik Historii Kultury Materialnej R. 69 Nr 2
Twórca: Wydawca:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Miejsce wydania: Data wydania/powstania: Opis: Typ obiektu: Temat i słowa kluczowe:Kalisz ; wczesne średniowiecze ; kościół ; źródła ; archeologia
Abstrakt:Celem artykułu jest przedstawienie informacji o początkach kościoła Św. Wojciecha w Kaliszu funkcjonujących dotychczas w literaturze oraz próba ich weryfikacji. Tytułowa świątynia leży na terenie przygrodowej osady Kalisz Zawodzie. Z uwagi na bliskość grodu oraz wezwanie badacze zaliczali go do najstarszych, jedenastowiecznych kościołów parafialnych w Kaliszu. Powtórna analiza źródeł pisanych pozwoliła na przesunięcie daty jego powstania na XII–XIII w. Z kolei dalsze uściślenie czasu wzniesienia świątyni — po połowie XII w. było możliwe dzięki analizie wyników dawnych i nowszych badań archeologicznych prowadzonych wewnątrz kościoła i na terenie cmentarza przykościelnego. Dostarczyły one dowodów, że budowlę wzniesiono na terenie osady użytkowanej od X do przełomu XII i XIII w.
Bibliografia:
Baliński Michał, Lipiński Tymoteusz. 1843. Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana, t. 1, wyd. 1, Warszawa
Baranowski Tadeusz. 2010. Kalisia. Dlaczego można identyfikować Kalisia Ptolemeusza z Kaliszem nad Prosną?, [w:] Od Kalisii do Kalisza. Skarby doliny Prosny. Katalog wystawy, Zamek Królewski w Warszawie, 30 kwietnia 2010–30 maja 2010, red. S. Suchodolski, M. Zawadzki, Warszawa, s. 95–99
Biernacki Cezar Augustyn. 1848. Opis miasta Kalisza, „Przegląd Naukowy”, R. 7, nr 17–18, s. 265–271
Błachowicz Maciej. 2008. Opowieść zapisana w sosnowym drewnie, „Kalisia Nowa”, nr 5–8, s. 24–26
Bergenstrol. 1835. Plan okrestnostej goroda Kališa, Plan des environs de Kalisz, Instrumentalno sniatyj pod rukawodstwom Genieralnego Sztaba, Sztabs Kapitana Bergenstrola, Petersburg, skala 1:21000
Chapman Emma Rosamund. 2016. Children and child burial in medieval England (Doctoral thesis), https://doi.org/10.17863/CAM.15979 (dostęp 28.06.2021)
Chodyński Adam. 1872. Kalisz dawny i teraźniejszy. Opis topograficzno-historyczny (Ciąg drugi), I: Kalisz Mieczysławowski, „Kaliszanin”, nr 3/48 (6/18 czerwca), s. 191
Chodyński Adam. 1885. Kieszonkowa kroniczka historyczna miasta Kalisza ułożona przez Adama Chodyńskiego, Kalisz
Chodyński Adam. 1901. Zawodzie i kościółek św. Wojciecha, „Gazeta Kaliska”, nr IX/78 (24 marca/6 kwietnia), s. 2–3
Craig-Atkins Elisabeth. 2014. Eavesdropping on short lives: Eaves-drip burial and the differential treatment of children one year of age and under in early Christian cemeteries, [w:] Medieval Childhood: archaeological approaches, red. D.M. Hadley, K.A. Hemer, Oxbow, s. 95–113
Crow Madison, Zori Colleen, Zori Davide. 2020. Doctrinal and Physical Marginality in Christian Death: The Burial of Unbaptized Infants in Medieval Italy, „Religions”, t. 11, nr 12, s. 678, https://doi.org/10.3390/rel11120678 (dostęp 26.08.2021)
Dąbrowski Krzysztof. 1962. Badania archeologiczne na Zawodziu (1959–1960), [w:] Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów miasta Kalisza i regionu kaliskiego, red. A. Gieysztor, K. Dąbrowski, t. 3, Kalisz, s. 53–90
Dąbrowski Krzysztof. 1977. Kalisz od zarania dziejów do wczesnego średniowiecza, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań, s. 17–43
Dąbrowski Krzysztof, Gieysztor Aleksander. 1964, Kalisz, [w:] Słownik Starożytności Słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII, t. II: F–K, red. W. Kowalenko, G. Labuda, T. Lehr-Spławiński, Warszawa, s. 353–356
Delimata Małgorzata. 2004. Rytuał pogrzebowy dzieci w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej, [w:] Dusza maluczka, a strata ogromna. Funeralia Lednickie. Spotkanie 6, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań, s. 99–102
Grzesik Ryszard. 2002. Święty Wojciech w środkowoeuropejskiej tradycji hagiograficznej i historycznej, „Studia Źródłoznawcze”, t. 40, s. 43–56
Hausmair Barbara. 2017. Topographies of the afterlife: Reconsidering infant burials in medieval mortuary space, „Journal of Social Archaeology”, R. 17, z. 2, s. 210–236, http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bsz:352-0-405795 (dostęp 28.06.2021)
Hausmair Barbara. 2019. Traufkinder‘ im Mittelalter? Überlegungen zu Kleinkindbestattungen, Taufstatus und einem populären Deutungsansatz, [w:] Leben mit dem Tod. Der Umgang mit Sterblichkeit in Mittelalter und Neuzeit, red. T. Kühtreiber, R. Risy, G. Scharrer-Liška, C. Theune, Beitrage zur Mittelalterarchäologie in Österreich, t. 35, Wien, s. 150–166
Kalisz. 1902. Kalisz, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV, cz. II, red. B. Chlebowski, J. Krzywicki, Warszawa, s. 41–44
Kieling Michał, Kęszka Sławomir, Splitt Jerzy. 2016. Diecezja Kaliska. Parafie, kościoły, kaplice. Przeszłość i teraźniejszość, Kalisz
Kędzierski Adam, Malarczyk Dorota, Wyczółkowski Dariusz. 2020. Recent Finds of Islamic Coins from the Old Town and Zawodzie Districts in Kalisz, „Notae Numismaticae”, t. 15, s. 21–39
KDW. 1877. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. I, red. I. Zakrzewski, Poznań
KDW. 1878. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. II, red. I. Zakrzewski, Poznań
KDW. 1881. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. IV, red. I. Zakrzewski, Poznań
KDW. 1982. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. VI, red. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań
KDW. 1999. Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. XI, red. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, T. Jurek, I. Skierska, Poznań
Kobyliński Piotr. 1865. Kalisz pod względem religijnym z głównym poglądem na kolegiatę, „Tygodnik Katolicki”, t. 6, nr 50, s. 453–458
Kolendo Jerzy. 2010a. Gdzie powinna być lokalizowana Kalisia Ptolemeusza, [w:] Od Kalisii do Kalisza. Skarby doliny Prosny. Katalog wystawy, Zamek Królewski w Warszawie, 30 kwietnia 2010 – 30 maja 2010, red. S. Suchodolski, M. Zawadzki, Warszawa, s. 91–94
Kolendo Jerzy. 2010b. Kalisia i Leukaristos: dwa „miasta” w „Geografii” Ptolemeusza i zagadnienie współrzędnych geograficznych w „Wielkiej Germanii”, „Światowid”, t. 8 (49), 2009/2010, nr B, s. 77–87
Kronika Wielkopolska. 1970. Kronika Wielkopolska, oprac. B. Kürbis, Pomniki dziejowe Polski, t. 7,Warszawa
Krzyżanowski Stanisław. 1890. Dyplomy i kancelaria Przemysława II studium z dyplomatyki polskiej 13 wieku, [w:] Pamiętnik Akademii Umiejętności w Krakowie. Wydział Filologiczny i Historyczno-Filozoficzny, nr 8, Kraków, s. 122–192
Młynarska Marta. 1960. Proces lokacji Kalisza w XIII w. i w pierwszej połowie XIV w., [w:] Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów miasta Kalisza i regionu kaliskiego, t. I, red. A. Gieysztor, K. Dąbrowski, Kalisz, s. 103–130
Raciborski Józef. 1912. Monografja Kalisza, cz. 1, Kalisz
Różański Artur. 2014. Kalisz i Kotłów — dwie południowowielkopolskie świątynie doby Mieszka III. Oryginał i kopia czy tylko przypadkowa analogia?, [w:] Średniowieczna architektura sakralna w Polsce w świetle najnowszych badań, red. T. Janiak, D. Stryniak, Gniezno, s. 89–108
Stawecki Edward. 1858. Album Kaliskie ułożone i opisane przez Edwarda Staweckiego. Rysunki S. Barcikowskiego N. S. W. R. Litografja M. Fajansa. Serja I. zawierająca widoki samego miasta Kalisza, Warszawa
Trawkowski Stanisław. 1962. Geneza regionu kaliskiego, [w:] Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów miasta Kalisza i regionu kaliskiego, t. 3, red. A. Gieysztor, K. Dąbrowski, Kalisz, s. 7–51
Ulrich-Bochsler Susi. 1996. Kirchengrabungen — wichtiger Fundus für Archäologie und Anthropologie, „Archäologie der Schweiz”, t. 19, s. 162–166
Unger Josef. 2002. Pohřební ritus a zacházení s těly zemřelých v českých zemích (s analogiemi i jinde v Evropě) v 1.–16. Století, Panoráma biologické a sociokulturní antropologie, t. 9, red. J. Malina, Brno
Uzdowska Teresa. 1956. Kalisz we wczesnym średniowieczu, [w:] K. Dąbrowski, T. Uzdowska, M. Młynarska, Kalisz w starożytności i w średniowieczu, Popularnonaukowa Biblioteka Archeologiczna, nr 1, Warszawa–Wrocław, s. 42–62
Wąsowiczówna Teresa. 1960. Kalisz na tle wczesnośredniowiecznej sieci drogowej, [w:] Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów miasta Kalisza i regionu kaliskiego, t. 1, red. A. Gieysztor, K. Dąbrowski, Kalisz, s. 69–101
Wędzki Andrzej. 1977. Kalisz w państwie wczesnopiastowskim i w okresie rozbicia feudalnego, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań, s. 44–62
Wołosz Artur. 1997. Cynowe wazoniki ołtarzowe (altarvasen) — próba określenia typologii oraz chronologii obiektów z warsztatów konwisarzy gdańskich, malborskich i toruńskich XVII–XVIII wieku, „Rocznik Olsztyński”, R. 17, s. 379–414
Zawodzie. 1895. [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, J. Krzywicki, Warszawa, s. 498–499
Ziąbka Leszek, Kędzierski Adam. 2016. Wyniki badań archeologicznych prowadzonych podczas prac remontowo-konserwatorskich kościoła św. Wojciecha na Zawodziu, „Rocznik Kaliski”, t. 42, s. 249–263
Kościół. 2020. Kościół św. Wojciecha w Kaliszu, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_św._Wojciecha_ w_Kaliszu (dostęp 28.06.2021)
Splitt J. A. 2009. Kościół pw. św. Wojciecha na Zawodziu, [w:] Dawny Kalisz. www.kalisz.info, www.kalisz.info/go_swwojciech.php (dostęp 28.06.2021)
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
Tom: Zeszyt: Strona pocz.: Strona końc.: Typ zasobu: Szczegółowy typ zasobu: Format: Identyfikator zasobu:0023-5881 ; e-ISSN 2719-6496 ; doi:10.23858/KHKM69.2021.2.001
Źródło:IAiE PAN, sygn. P 329 ; IAiE PAN, sygn. P 330 ; IAiE PAN, sygn. P 331 ; kliknij tutaj, żeby przejść
Język: Język streszczenia: Prawa:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Zasady wykorzystania:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitalizacja:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Lokalizacja oryginału:Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Dostęp: