A Unique 14th Century Seal Matrix from Giebło, Zawiercie District

Krudysz, Leszek

doi:0066-5924

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

Download

Title: A Unique 14th Century Seal Matrix from Giebło, Zawiercie District

Abstract:

A unique lead seal-matrix with majuscule legend: LUCIANI PRESBITERI belonging to a priest was found by the Romanesque castle church in Giebło. The name of its owner is mentioned in written sources from the years 1325–1327 as plebanus ecclesie de Kebel. As PRESBITER he probably didn’t enjoy all privileges that the collator usually bestows on a parish priest on his property. Possibly for that reason he had his matrix made in an easy-to-process material, infrequently used for such objects in this part of Europe. The use of this raw material suggests someone who tried avoid the high costs of making the item. Special attention is merited by the composition of a fleur-de-lis crowned with the cross engraved on the seal face that resembles a heraldic device. The repetition of a schematic lily flower on the reverse of the matrix shows the special importance of this sign (identified in medieval time with the Blessed Virgin Mary); this symbol was treated in this way by, for example, Cistercians. By presenting his name in the company of these symbols, Lucianus gave his seal strength and credibility

References:

Adamczewski, M. 2010. Pieczęcie urzędowe władz lokalnych z obszaru Polski centralnej. In M. Adamczewski (ed.), Pieczęcie władz kościelnych do połowy XX wieku 1, 3–195. Łódź
Ameri, M., Kielt, S., Costello Kielt S., Jamison, G. and Jarmer Scott, S. (eds). 2018. Seals and the sealing in the Ancient World. Case studies from the Near East, Egypt, the Aegean, and South Asia. Cambridge University Press.
Andrałojć, M. and Andrałojć, M. 2009. Bulle księcia Bolesława Krzywoustego. Roczniki Historyczne 75: 25–42
Battenberg, C. 1985. Die Sammlung der Sigegelstempel im Kestner-Muzeum Hannover, Sammlungskatalog 3, 1–204. Hannover
Bedos-Rezak, B. 2008. In Search of a Semiotic Paradigm: The Matter of Sealing in Medieval Thought and Praxis (1050–1400). In N. Adams, J. Cherry and J. Robinson (eds), Good Impressions: Image and Authority in Medieval Seals, 1–7. London, British Museum Publications
Bresslau, H. 1931. Handbuch der Urkundenlehre. Berlin-Leipzig
Bresslau, H. 1958. Handbuch der Urkundenlehre. Berlin
Bünz, E. 2007. Spätmittelalterliche Pfarrei und Pfarersiegel. In Das Siegel Gebrauch und Bedeutung im Mittelalter, 31–43. Darmstadt
Bünz, E. and Kubin, P. 2004. Sigillum Petri plebani de Glathovia, Ein spätmittelalterliches Pfarrersiegel aus Klatau (Böhmen). Archiv für Diplomatik, Schriftgeschichte, Siegel und Wappenkunde 50: 35–45
Dębski, A. and Marciniak, J. 2005. Średniowieczny tłok pieczętny odkryty na stanowisku Poznań-Ostrów Tumski 9/10. In H. Kóčka-Krenz (ed.), Poznań we wczesnym średniowieczu 5, 161–167. Poznań
Dębska, I., Dębski, A. and Sikora, M. 2008. Wczesnośredniowieczna pieczęć ołowiana odkryta na poznańskim Ostrowie Tumskim. In H. Kóčka-Krenz (ed.), Poznań we wczesnym średniowieczu 6, 99–110. Poznań
Dobosz, J. 2003. Dokument fundacyjny klasztoru cystersów. In A. M. Wyrwa (ed.), Studia i Materiały do dziejów Pałuk 1, 53–83. Poznań
Durdik, T. 1985. Osobní pečetidlo z hradu Pušperka – Der Fund eines mittelalterliches Siegelstocks aus der Burg Pušperk. Minulostí západočeského kraje 21: 175–177
Engler, A. 1989. Germanen. Vom ersten Jahrhundert bis zum Karl dem Großen. Augsburg, Weltbild Verlag
Ewald, W. 1914. Siegelkunde. München-Berlin
Foestner, D. 1990. Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa
Gigilewicz, E. (ed.). 2012. Encyklopedia Katolicka 16. Lublin, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Gossmann, M. 1992. Ein Siegelstempel des Pfarrers Friedrich von Hüsten (um 1300) im Arnsberg Stadtarchiv. In Jahrbuch Hochsauerlandkreis, 37–39. Maschede
Grant, M. 1991. Dzieje dawnego Izraela. Warszawa
Gromnicki, T. 1885. Synody prowincjonalne oraz czynności Funkcjonaryuszów Apostolskich w Polsce do r. 1357. Kraków
Gumowski, M. 1960. Sfragistyka polska. In M. Gumowski, M. Haisig and S. Mikucki (eds), Sfragistyka, 171–270. Warszawa
Hlebionek, M. 2009. Pieczęć Bolesława księcia Polski. Inne oblicza Historii. Wiedza i Życie 4: 20–29
Janowski, A. 2013. Średniowieczny tłok pieczętny (typariusz) z Wolina. Przyczynek do statusu społecznego szewców w małym mieście. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 61(3): 453–462
Jelonek-Litewka, K. 2009. Zbiory sfragistyczne archiwum państwowego w Krakowie (tłoki pieczętne, pieczęcie luźne odlewy). In Z. Piech and W. Strzyżewski (eds), Zbiory pieczęci w Polsce, 79–100. Warszawa
Jurek, T. 2006. Bulle polskich książąt. Roczniki Historyczne 72: 161–165
Kałkowski, T. 1974. Tysiąc lat monety polskiej. Kraków, Wydawnictwo Literackie
Kutrzebianka, K. 1953. Giebło. In J. Szablowski (ed.), Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. Tom I Województwo krakowskie. Zeszyt 12 Powiat olkuski, 4. Warszawa, Państwowy Instytut Sztuki
Kittel, E. 1970. Siegel. Bibliothek für Kunst- und Antiquitätenfreunde 11: 1–530
Kosmala, T. 2000. Sprawozdanie z badań archeologicznych na stanowisku wieża mieszkalno obronna w Gieble. Czeladź, typescript in Archive of the Voivodeship Office for the Protection of Monuments in Katowice
Kozłowska-Budkowa, Z. 1950. Miscelanea Sfragistyczne. Sprawozdania Polskiej Akademii Umiejętności 51(8): 489–491
Krahmer, H. 1935. Beitraege zur Geschichte des geistlichen Siegels in Schlesien, bis zum Jahre 1319. Zeitschrift für Geschichte Schlesiens 69: 1–39
Laberschek, J. 1986. Rozwój sieci parafialnej w dekanacie lelowskim do 1500 r. In Księga Jubileuszowa stulecia diecezji kieleckiej 1883–1983, 231–246. Kielce, Kuria Diecezjalna
Labuda, J. and Glejtek, M. 2020. Unikatny nalez bronzoveho typaria v Banskej Štiavnici. Pamiatky a muzea 2: 2–8
Leszczyńska-Skrętowa, Z. 1986. Giebło. In J. Wiśniewski (ed.), Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, 724–727. Wrocław-Łódź
Mikucki, S. 1960. Zagadnienia wstępne. In M. Gumowski, M. Haisig and S. Mikucki (eds), Sfragistyka, 11–56. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Molenda, D. 2001. Polski ołów na rynkach Europy Środkowej w XIII–XVII wieku. Warszawa
Mussbacher, N. 1986. Die Marienverehrung der Cistercienser. In A. Schneider et al., (eds), Die Cistercienser. Geschichte – Geist – Kunst, 151–177. Köln
New, E. A. 2019. Reconsidering the Silent Majority: Non-Heraldic Personal Seals in Medieval Britain. In L. J. Whatley (ed.), A Companion to Seals in Middle ages, 279–309. Leid–Boston
Niesiecki, K. 1839–1845. Herbarz Polski. Lipsk
Pac, G. 2015. Czy królowa Rycheza używała pieczęci? Kwartalnik Historyczny 122: 5–38
Paprocki, B. 1858. O Klejnocie Pobóg Starodawnym Polskim. In Herby Rycerstwa Polskiego Na pięcioro Xiąg rozdzielone przez Bartosza Paprockiego zebrane y wydane Roku Pańskiego 1584, 230–232. Kraków
Pastuszko, M. 2008. Sakrament Święceń (kanony 1008–1054). Kielce
Piekosiński, F. 1896. Rycerstwo Polskie wieków średnich 1: O dynastycznem szlachty polskiej pochodzeniu. Kraków
Piekosiński, F. and Diehl, A. 1899. Pieczęcie polskie wieków średnich 1: Doba Piastowska. Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce 6: 1–290
Pierzak, J. 2000. Zamek w Gieble, gm. Ogrodzieniec. Badania ratownicze prowadzone na terenie posesji przy ul. Zacisze 6 w Gieble, gm. Ogrodzieniec. Typescript in Archive of the Voivodeship Office for the Protection of Monuments in Katowice
Pierzak, J. 2014. Średniowieczny tłok pieczętny odkryty przy kościele pod wezwaniem Św. Jakuba Apostoła w Gieble, woj. śląskie. Wiadomości Konserwatorskie 6: 203–212
Przeworski, S. 1938. Zabytki Starożytnego Wschodu w zbiorach polskich. Wiadomości Numizmatyczne 19: 73–77
Ptaśnik, J. (ed.). 1913. Monumenta Polonia Vaticana I – Acta Camerae Apostolicae 1. Kraków
Sawicki, T. 2007. Bulla książęca z XII wieku z grodu na Górze Lecha w Gnieźnie. Wiadomości Numizmatyczne 51(1): 109–118
Semkowicz, W. 2011. Paleografia Łacińska. Kraków, Universitas
Schulz, A. 1871. Die schlesischen Siegel bis 1250. Breslau
Sikora, F. 1983. O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII w., czyli kilka uwag o rodzinie Pobogów. Studia Historyczne 26(1): 3–28
Sobel, J. R. 2020. Pieczęcie proboszczów – zapomniany dział sfragistyki. Przyczynek do badań nad pieczęciami kleru parafialnego na przykładzie pięciu sigillów śląskich plebanów z początku XIV w. Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 75(1): 29–72
Suchodolski, S. 2009. Nowa bulla Bolesława Krzywoustego i problem ołowianych pieczęci w Polsce wczesnośredniowiecznej. Przegląd Historyczny 100(2): 207–236
Szwagrzyk, J. A. 1973. Pieniądz na ziemiach polskich X–XX w. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
Szymański, J. 1981. Pismo łacińskie i jego rola w kulturze. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
Świechowski, Z. 1990. Sztuka romańska w Polsce. Warszawa
Świechowski, Z. 2000. Architektura romańska w Polsce. Warszawa
Trelińska, B. 1991. Gotyckie pismo epigraficzne. Lublin
Vysochlid, M. 2014. Dva stredoveke typare z archeologickeho vyzkumu na nemesti Republiky v Praze – Two Seal Matrixes from the Archeological Exscavation on the Republic Square in Prague. Časopis společnosti přátel starožitností českých 122(4): 211–217
Wiśniowski, E. 1969. Kościół parafialny i jego funkcje społeczne w średniowiecznej Polsce. Studia Theologica Varsoviensia 7(2): 187–237
Włodarek, A. 1994. Dyplomatyka i sfragistyka. Pieczęcie. In K. Żurowska, Sztuka i kultura Benedyktynów od wieku XI do XVIII, VII–XXXII. Kraków, Zamek Królewski na Wawelu
Wojciechowski, J. 1912. Giebło. Ziemia. Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany 3(1): 8–10
Wroniszewski, J. 2006. Średniowieczne pieczęcie rycerstwa polskiego. In Z. Piech, J. Pakulski and J. Wroniszewski (eds), Pieczęcie w dawnej Rzeczpospolitej, 235–251. Warszawa
Wyrozumski, J. 1992. Dzieje Krakowa 1. Kraków
Zachwatowicz, J., Gieysztor, A. and Walicki, M. 1971. Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII w. In M. Walicki (ed.), Dzieje sztuki Polskiej 1, 7– 913. Warszawa