Fryzura jako społeczno-kulturowy komunikat niewerbalny. Studium przypadku dredów w Polsce

Dziubata, Karolina

doi:0071-1861

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Fryzura jako społeczno-kulturowy komunikat niewerbalny. Studium przypadku dredów w Polsce Hairstyle as a Socio-Cultural Means of Nonverbal Communication. A Study of Dreadlocks in Poland Dziubata, Karolina

Object structure

Fryzura jako społeczno-kulturowy komunikat niewerbalny. Studium przypadku dredów w Polsce ; Hairstyle as a Socio-Cultural Means of Nonverbal Communication. A Study of Dreadlocks in Poland

Etnografia Polska 64 z. 1-2 (2020)

Dziubata, Karolina

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

hair ; hairstyle ; identity ; stereotype ; communication ; nonverbal communication ; social constructs ; gender ; mimicry ; mimesis ; Poland

The aim of this article is an anthropological reflection on the socio-cultural meaning of dreadlocks as a kind of non-verbal communication which can be an intentional or unintentional. The social perception of a given hairstyle may be the result of the intended goal or an opinion independent of the person wearing it. I argue that in the latter case, the hairstyle is perceived through the prism of stereotypical images. I believe that certain hairstyles, depending on the political, historical or cultural context, can constitute an important element of individual identity. The paper uses the concepts of identity (Ardener 1992), personality (Mead 1975), interaction (Goffman 2010) and the assumptions of the anthropology of communication (Winkin 2007) to present the results of ethnographic research among people wearing dreadlocks conducted in 2016–2017

Ardener Edwin 1992, Tożsamość i utożsamienie, [w:] Sytuacja mniejszościowa i tożsamość, (red.) Z. Mach, A. K. Paluch, Prace Socjologiczne z. 15, s. 21-42
Banks Ingrid 2000, Hair Matters: Beauty, Power, and Black Women's Consciousness, New York University Press, New York-London
Berg Charles 1951, The Unconscious Significance of Hair, Allen & Unwin, Londyn
Bhabha Homi 1984, Of Mimicry and Man: The Ambivalence of Colonial Discourse, October, vol. 28, s. 125-133
Bokszański Zbigniew 1997, Stereotypy a kultura, Wrocławska Drukarnia Naukowa, Wrocław
Brocki Marcin 2001, Język ciała w ujęciu antropologicznym, Wydawnictwo Astrum, Wrocław
Bullock Allan, Stallybrass Oliver 1983, The Fontana Dictionary of Modern Thought, Harper Collins Publisher, London
Ferguson James G. 2002, Of Mimicry and Membership: Africans and the “New World Society”, Cultural Anthropology, vol. 17(4), s. 551–569
Geertz Clifford 2005, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, przeł. M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Goffman Erving 2010, Człowiek w teatrze życia codziennego, [w:] Antropologia widowisk – zagadnienia i wybór tekstów, (red.) A. Chałupnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Greenberg Julie. A. 2002. Definitional dilemmas: Male or female? Black or white? The law’s failure to recognize intersexuals and multiracials, [w:] Gender nonconformity, race, and sexuality: Charting the connections, (red.) T. Lester, University of Wisconsin Press, Madison
Hallpike Christopher 1969, Social Hair, Man, vol. 4, s. 256-264
Hiltebeitel Alf, Miller Barbara 1998, Hair: its power and meaning in Asian Cultures, New York Press, Albany
hooks bell 1989, From Black Is a Woman’s Color, Callaloo, vol. 39, s. 382-388
Jakobson Roman 1989, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t. 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Kwaśniewski K. 1987, Stereotyp etniczny, [w:] red. Z. Staszczak, Słownik etnologiczny: terminy ogólne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 50-51
Leach Edmund, Magical Hair, Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, vol. 88, no. 2, s. 147-164
Leathers Dale G. 2009, Komunikacja niewerbalna. Zasady i zastosowania, przeł. M. Trzcińska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Lugones María 2007, Heterosexualism and the Colonial / Modern Gender System, Hypatia, Vol. 22, No. 1, s. 186-209
Mead George H. 1975, Umysł, osobowość i społeczeństwo, przeł. Z. Wolińska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
Niculescu Mira 2011, Women with shaved heads: Western Buddhist nuns and Haredi Jewish wives Polysemy, universalism and misinterpretations of hair symbolism in pluralistic societies, [w:] Religion and the body, Donner Institute for Research in Religious and Cultural History, (red.) T. Ahlbäck, Åbo, Finland, s. 309-332
Olivelle Patrick 1998, Hair and Society: Social Significance of Hair in South Asian Traditions, [w:] Hair: its power and meaning in Asian Cultures, (red.) A. Hiltebeitel, B. Miller, State University New York Press, Albany, s. 18-23
Pink Sarah 2009, Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach, przeł. M. Skiba, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Rogowski Łukasz 2014, Techno-widzenie. Media i technologie wizualne w społeczeństwie ponowoczesnym, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań
Rooks Noliwe 1996, Hair Raising: Beauty, Culture and African American Women, Rutgers University Press, New Brunswick
Synnott Anthony 1987, Shame and Glory: A Sociology of Hair, The British Journal of Sociology, vol. 38, no. 3, s. 381-413
Tarlo Emma 2016, Entanglement: The Secret Lives of Hair, Oneworld Publications, London
Taussig Michael 1993, Mimesis and Alterity: A Particular History of the Senses, Routledge, New York-London
Winkin Yves 2007, Antropologia komunikacji. Od teorii do badań terenowych, przeł. A. Karpowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Haberman Clyde 2001, A Discourse On Hair, New York Times 26.05.2001, źródło: https://www.nytimes.com/2001/05/26/nyregion/nyc-at-yale-a-discourse-on-hair.html (dostęp: 07.04.2020)
Sznel 2014, „Babochłop”, „chłopiec” i „krytyczna lesbijka” we własnej osobie, czyli o polityczności kobiecych włosów, blog „Antropoludens. Antropologicznym okiem, brzuchem, uchem, paluchem”, źródło: https://antropoludens.wordpress.com/2014/02/12/babochlop-chlopiec-i-krytyczna-lesbijka-we-wlasnej-osobie-czyli-o-politycznosci-kobiecych-wlosow/ (dostęp: 07.04.2020)
Wolak Urszula 2010, Życie usłane włosami, źródło: http://e-splot.pl/?pid=articles&id=640 (dostęp: 23.09.2020)