Niebezpieczne dzieło sztuki. Tęcza w przestrzeniach miejskich Warszawy

Hołda, Renata

doi:1429-0618

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Niebezpieczne dzieło sztuki. Tęcza w przestrzeniach miejskich Warszawy Hołda, Renata

Object structure

Niebezpieczne dzieło sztuki. Tęcza w przestrzeniach miejskich Warszawy

A dangerous work of art. A Rainbow in the urban spaces of Warsaw ; Journal of Urban Ethnology 18 (2020)

Hołda, Renata

Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Tęcza ; przestrzeń miejska ; dramat społeczny ; sztuka publiczna

Celem artykułu jest zaprezentowanie wydarzeń rozgrywających się kilka lat temu z różnym dynamizmem, przycichających chwilowo, by za czas jakiś ujawnić się na nowo, prowokując ludzkie działania i angażując emocje. Wydarzenia te miały różny charakter, a koncentrowały się wokół instalacji artystycznej Tęcza. Polska performerka Julita Wójcik na zlecenie Instytutu Adama Mickiewicza zbudowała łukowatą konstrukcję, w którą wpleciono sztuczne kwiaty w kolorach tęczy, i ustawiła ją na warszawskim Placu Zbawiciela. Chociaż nie była to pierwsza publiczna prezentacja dzieła, to właśnie ta lokalizacja wzbudziła społeczne kontrowersje. Konflikt, który się ujawnił, stopniowo się polaryzował, dzieląc strony na zwolenników Tęczy i jej przeciwników. Sama instalacja stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł sztuki współczesnej w Polsce, ważnym i modnym punktem spacerowym i turystycznym stolicy, a także miejscem demonstracji i happeningów oraz działań o charakterze religijnym lub karnawałowym. Wydarzenia wokół Tęczy wskazują, że dzieło wprowadzone w przestrzeń publiczną i skonfrontowane bezpośrednio z odbiorcami może zyskać moc prowokowania działań jednostek i grup. Analizując je, wykorzystałam koncepcję dramatu społecznego Victora Turnera, a także odwołałam się do symbolicznego wpływu dzieł sztuki na ludzi, ich emocje i działania

Aka 2012, Dwie tęcze na pl. Zbawiciela – zbieg okoliczności?, artykuł z dnia 05.02.2012, http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34862,11085758,Dwie_tecze_na_pl__Zbawiciela___zbieg_okolicznosci_.html dostęp: 22.03. 2015
Belting H. 2012, Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, przeł. M. Bryl, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków
Douglas M. 2004, Symbole naturalne, przeł. E. Dżurak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Dubrowska M. 2015, Zostawcie nam tęczę! Konkurentka palmy budzi emocje, artykuł z dnia 24.06.2015, http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34889,11996217,Zostawcie_nam_tecze_Konkurentka_palmy_budzi_emocje.html dostęp: 03. 04. 2015
Flashowa gra „Bitwa o tęczę” 2014, http://wawalove.pl/Flashowa-gra-Bitwa-o-tecze-a14012 dostęp:15.04.2015
Freedberg D. 2005, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, przeł. E. Klekot Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Warszawa
Handelman D. 1991, Symbolic Types, the Body, and Circus, “Semiotica”, vol. 85, no 3–4, p.205–225
Jabłoński R. 2010, Pomnik Chrystusa Króla, „Życie Warszawy”, 23.09.2010, http://www.zw.com.pl/artykul/517373.html, dostęp: 08.07.2020
Kertzer D.I. 2010, Rytuał, polityka, władza, przeł. Z. Simbierowicz, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa
Krasny M. 2013, O tym, jak miałem napisać felieton, ale zrezygnowałem, „Obieg”, (12.11.2013)
Magazyn Sztuki 2014, Sztuka jako zawód? Z Julitą Wójcik rozmawia Krzysztof Gutfrański, „Magazyn Sztuki w Sieci”, 02.07.2014, http://magazynsztuki.eu/index.php/rozmowy/213-sztuka-jako-zawod dostęp: 23.03.2015
Mitchell W.J.T. 1990, The Violence of Public Art: “Do the Right Thing”, “Critical Inquiry, Vol. 16, No. 4, p. 880–889
Mitchell W.J.T. 2013, Czego chcą obrazy? Przeł. Ł. Zaremba, Narodowe Centrum Kultury Warszawa
Pawłowicz K. 2014, Samowola budowlana HGW: Tęcza stoi nielegalnie!,, „W Polityce”, 14.11.2014https://wpolityce.pl/polityka/222100-samowola-budowlana-hgw-tecza-stoi-nielegalnie dostęp 10.04.2019
Pawłowski R. 2012, Tęczy nie oddamy, 09.06.2012 http://wyborcza.pl/1,76842,11897627,Teczy_nie_oddamy.html dostęp: 03.04. 2015
Ruch Narodowy chce zablokować montaż tęczy, artykuł z dnia 11.04.2014, http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34889,15786361,Ruch_Narodowy_chce_zablokowac_montaz_teczy.html#TRrelSST, dostęp 30.04.2015
Schechner R. 2000, Przyszłość rytuału, przeł. T. Kubikowski, Oficyna Wydawnicza Volumen Warszawa
Siek A 2014., Żywy mur wokół warszawskiej tęczy? „Ekscentryzm lokalnych środowisk lewicowych”,http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,16767519,Zywy_mur_wokol_warszawskiej_teczy_Ekscentryzm_lokalnych.html dostęp 30.04.2015
Staszyc M. 2012, Realność tęczy, „Obieg”, 14.11.2012, http://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/ rozmowy/26988 dostęp 04.04.2015
Supernak P 2012, „Tęcza” na placu Zbawiciela, „Rzeczpospolita” 06.06.2012, http://www.rp.pl/artykul/887958.html dostęp 20.03. 2015
Tak wygląda spalona tęcza na Placu Zbawiciela 2012, artykuł z dnia 13.10.2012, http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34889,12663649,Tak_wyglada_spalona_tecza_na_pl_Zbawiciela_WIDEO_.html dostęp: 03.04. 2015
Tęcza budzi protesty 2014, artykuł z dnia 01.05.2014, http://www.rp.pl/artykul/1106496.html dostęp 16.04.2015
„Tęcza jest piękna” vs. „pozwólmy jej zniknąć” [LISTY], artykuł z dnia 27.07.2013, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,14343632,_Tecza_jest_piekna_vs_pozwolmy_jej_zniknac_LISTY_.html#TRrelSST dostęp: 03.04.2015
Tęcza nad Wigrami 2010, artykuł z dnia 4.08.2010 roku, http://news.o.pl/2010/08/04/tecza-nad-wigrami dostęp 23.03.2015
Turner V. 1988, The Anthropology of Performance, PAJ Publication. New York
Turner V. 2005a, Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie, przeł. W. Usakiewicz, Kraków
Turner V. 2005b, Od rytuału do teatru. Powaga zabawy, przeł. M. J. Dziekanowie, Warszawa
Turner V.W., 1957, Schism and Continuity in African Society. A Study of Ndembu Village Life, The University Press, Manchester
Wielkie rozczarowanie protestem porno 2015, „Nic się nie dzieje”, artykuł z dnia 08.05.2015, http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34889,13828742,Wielkie_rozczarowanie_protestem_porno_Nic_sie_nie.html, dostęp: 03.04. 2015
http://rebelya.pl/forum/watek/50299/; link zarchiwizowany