Metadata language
Tajemnica śmierci Stefana Batorego : aspekty medyczne
Subtitle:Konsylia Historyczno-Medyczne : Materiały
Creator:
Skowronek, Rafał
;
Pałasz, Artur
Czwojdrak, Bożena : Redaktor ; Piber-Zbieranowska, Marta (1974– ) : Redaktor
Publisher:Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
Place of publishing: Date on-line publ.: Description:18 stron : ilustracje (w tym kolorowe) ; Streszczenie angielskie
Subject and Keywords:Medycyna -- Polska -- historia [KABA] ; historia medycyny ; Stefan Batory (król Polski ; 1533-1586) -- zdrowie [KABA] ; Stefan Batory (król Polski ; 1533-1586) -- śmierć [KABA] ; przyczyna śmierci ; sekcja zwłok ; medycyna sądowa ; wielotorbielowatość nerek ; zatory tłuszczowe
Abstract:Przyczyna zgonu króla Stefana Batorego była przedmiotem analiz wielu badaczy, zarówno po jego śmierci, jak w wiekach późniejszych. Hipotezy dotyczące przyczyny śmierci króla możemy podzielić na hipotezy śmierci gwałtownej i hipotezy śmierci z przyczyn chorobowych. W literaturze zdecydowanie dominują te pierwsze. Po śmierci władcy przeprowadzono sekcję zwłok. Zdarzenie to, z którego zachowała się pisemna relacja, bywa uważane za symboliczny początek anatomii patologicznej i medycyny sądowej w Polsce. Wśród możliwych przyczyn śmierci chorobowej rozważano m.in. zgon na skutek niewydolności nerek (mocznicy) w przebiegu wielotorbielowatości nerek, zgon sercowo-naczyniowy w przebiegu zaawansowanej, niestabilnej choroby wieńcowej (dusznicy bolesnej) oraz zgon w przebiegu choroby neurologicznej (nagły zgon u osoby chorującej na padaczkę, udar mózgu). Z kolei wśród możliwych przyczyn śmierci gwałtowanej brano pod uwagę otrucie i zatory tłuszczowe po doznanym urazie. Celem pracy była próba określenia przyczyny śmierci Stefana Batorego (1533–1586) z perspektywy medycznej, na podstawie dostępnych źródeł pisanych. Po przeprowadzeniu analizy powyższych źródeł, w oparciu o aktualną wiedzę medyczną, za najbardziej prawdopodobną uznajemy przyczynę zgonu o charakterze złożonym tj. spowodowały go, zarówno współistniejące przewlekłe zmiany chorobowe (z dominującą rolą patologii nerek), jak i następstwa doznanego w ostatnim okresie życia urazu.
References:
Adamek Dariusz (red.), Wybrane zagadnienia patologii klinicznej, Kraków 2015
Besala Jerzy, Tajemnicze dzieje Polski. Wątki magiczne i tragiczne, Warszawa 2008–2014
Besala Jerzy, Stefan Batory, wyd. 2 popr. i uzup., Poznań 2010
Borkowska Urszula, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2011
Domagała Wenancjusz (red.), Stachury i Domagały Patologia znaczy słowo o chorobie. Tom II, wyd. III. Kraków 2019
Dr X. H., O zgonie Stefana Batorego, „Przyjaciel Ludu” 12 i 13, Leszno 1837
Dudziński Witold, Choroba i śmierć Stefana Batorego, „Wiadomości Lekarskie” 30, 1977, nr 24, s. 1923–1925
Dzienniak Anna, Kołodziej Izabela, Sabat Daniel, Analiza przyczyn zgonu króla Stefana Batorego na podstawie dawnych i obecnych opracowań, „Studium Vilnense A” 12, 2015, s. 96–100
Giedroyć Franciszek, Przyczyna zgonu króla Stefana Batorego, „Przegląd Historyczny” 2, 1906, z. 1, s. 143–156; z. 2, s. 277–290
Gulczyński Jacek, Wybrane aspekty historyczne rozwoju anatomii patologicznej ze szczególnym uwzględnieniem sekcji zwłok, rozprawa doktorska przyg. pod kierunkiem dr hab. Ewy Iżyckiej-Świeszewskiej, prof. nadzw., Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2016
Jankowski Tadeusz, Śmierć Stefana Batorego w Grodnie, Grodno 1930
Knot Andrzej, Dwór lekarski Stefana Batorego, „Archiwum Historii i Filozofii i Medycyny oraz Historii Nauk Przyrodniczych” 8, 1928, 2, s. 151–207
Kraushar Aleksander, Czary na dworze Batorego. Kartka z dziejów mistycyzmu w XVI wieku, jako przyczynek do charakterystyki króla Stefana, Kraków 1888
Kubicki Janusz, Żony królów i władców Polski. Historia i medycyna, Opole 2012
Kumar Vinay, Abbas Abul K., Aster Jon C., Robbins Patologia, wyd. 10, Wrocław 2019
Marcinkowski Tadeusz, A new appraisal of the death cause of King Stefan Batory, „Materia Medica Polona” 23, 1991, nr 3, s. 233–235
Marcinkowski Tadeusz, Medycyna sądowa dla prawników, Szczytno 2010
Pawiński Adolf, Zgon króla, „Tygodnik Ilustrowany” 8, 1886, 206, s. 371–373
Pawłowska-Kubik Agnieszka, „Śmierć Stefana Jegomości króla polskiego w Grodnie 12 Decembra Anno Domini 1586 (Prawdziwa sprawa o chorobie i śmierci nieboszczyka Stefana Batorego króla polskiego)” – źródło do losów Stefana Batorego i historii medycyny, „Studia Źródłoznawcze” 56, 2018, s. 137–153
Pérez-Martínez Cristina, Prieto-Bonete Gemma, Pérez-Cárceles María D., Luna Aurelio, Usefulness of protein analysis for detecting pathologies in bone remains, „Forensic Science International” 258, 2016, s. 68–73
Pragłowski Tadeusz, Choroby i śmierć króla Stefana Batorego w nowym naświetleniu, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 18, 1968, nr 1, s. 147–159
Sakashita Mai, Sakashita Shingo, Sakata Akiko, Uesugi Noriko, Ishige Kazunori, Hyodo Ichinosuke, Noguchi Masayuki, An autopsy case of non–traumatic fat embolism syndrome, „Pathology International” 67, 2017, nr 9, s. 477–482
Scheuring Herman Zdzisław, Czy królobójstwo? Krytyczne studium o śmierci króla Stefana Wielkiego Batorego,Londyn 1964
Szczucki Lech, U źródeł legendy o otruciu Stefana Batorego, w: Kultura staropolska – kultura europejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Stanisław Bylina et al. Warszawa 1997, s. 297–303
Szpilczyński Stanisław, Sprzeczności renesansowej medycyny w świetle polemiki Simoniusza z Bucellą po zgonie króla Stefana Batorego, „Archiwum Historii Medycyny” 40, 1977, z. 3, s. 291–296
Walter Franciszek, Choroby i zgon Króla Stefana Batorego w świetle narady lekarskiej, Lwów 1934
Wyrobek Emil, Jaka była przyczyna tak szybkiej śmierci króla Stefana Batorego, „Ilustrowany Kurier Codzienny” 16 XII 1929, dod.: „Kurier Literacko-Naukowy”, s. 1–2
Zakrzewski Walenty, Stefan Batory, przegląd historii jego panowania i program dalszych nad nią badań, Kraków 1887
Torres Vincente. E., Watson Michael L., Polycystic kidney disease: antiquity to the 20th century, „Nephrology, Dialysis, Transplantation” 13, 1998, nr 10, s. 2690–2696
Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0
Terms of use:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitizing institution:Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
Access: