O kulturze polemik religijnych i powstaniu świadomości wyznaniowej : uwagi na marginesie pracy Magdaleny Luszczynskiej, Politics of polemics. Marcin Czechowic on the Jews

Ptaszyński, Maciej (1978– )

doi:0023-5903

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

O kulturze polemik religijnych i powstaniu świadomości wyznaniowej : uwagi na marginesie pracy Magdaleny Luszczynskiej, Politics of polemics. Marcin Czechowic on the Jews Ptaszyński, Maciej (1978– )

Object structure

O kulturze polemik religijnych i powstaniu świadomości wyznaniowej : uwagi na marginesie pracy Magdaleny Luszczynskiej, Politics of polemics. Marcin Czechowic on the Jews

Artykuły recenzyjne i recenzje ; Kwartalnik Historyczny R. 127 nr 3 (2020)

Ptaszyński, Maciej (1978– )

Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla

Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

Instytut Historii PAN

Warszawa

2020

s. 667-683 ; Streszczenie w jęz. angielskim.

Czasopismo/Artykuł

Historiografia [KABA] ; Chrześcijaństwo -- 16 w. [KABA] ; Antytrynitaryzm [KABA] ; Czechowic, Marcin (1532-1613) -- krytyka i interpretacja [KABA] ; Polemiki religijne -- Polska -- 16 w. [KABA] ; Polemika -- historia [KABA] ; Judaizm -- stosunki -- chrześcijaństwo -- 1500-1800 [KABA] ; Chrześcijaństwo -- stosunki -- judaizm -- 16 w. [KABA] ; reformacja ; historia Kościoła ; Żydzi ; świadomość wyznaniowa

Przedmiotem artykułu jest monografia Magdaleny Luszczynskiej poświęcona Marcinowi Czechowicowi, jednemu z najważniejszych teologów antytrynitarnych końca XVI w. Artykuł umieszcza pracę na tle dotychczasowej literatury poświęconej antytrynitarzom w Polsce oraz opracowań na temat Czechowica. Krytykując monografię za wąską podstawę źródłową i metodologiczną, proponuje nowe spojrzenie na kluczowe aspekty życia teologa. Teza artykułu głosi, że kategoria świadomości wyznaniowej pozwala inaczej ująć kwestię konwersji protestanta.

Antitrinitarische Streitigkeiten. Die tritheistische Phase (1560–1568), red. Irene Dingel, Kęstutis Daugirdas, Vandenhoeck & Ruprecht, Mainz 2013.
Antytrynitaryzm w Pierwszej Rzeczypospolitej w kontekście europejskim. Źródła – rozwój – oddziaływanie, red. Michał Choptiany, Piotr Wilczek, Wydawnictwa UW, Warszawa 2017.
Benedict Philip, Christ’s Churches Purely Reformed. A Social History of Calvinism, Yale University Press, New Haven 2002.
Beutel Albrecht, „Wir Lutherischen”. Zur Ausbildung eines konfessionellen Identitätsbewusstseins bei Martin Luther, „Zeitschrift für Theologie und Kirche” 110, 2013, s. 164–17.
Bodniak Stanisław, Sprawa wygnania arian w r. 1566, „Reformacja w Polsce” 5, 1928, s. 52–59.
Bracia polscy. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012.
Burnett Amy Nelson, Debating the Sacraments. Print and Authority in the Early Reformation, Oxford University Press, Oxford 2019.
Burnett Amy Nelson, Karlstadt and the Origins of the Eucharistic Controversy. A Study in the Circulation of Ideas, Oxford University Press, Oxford 2011.
Chmaj Ludwik, Faust Socyn (1539–1604), Książka i Wiedza, Warszawa 1963.
Ciechan Paweł, Obraz jezuitów w Zwierściadłku panienek chrystyjańskich Marcina Czechowica, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 9, 2013, s. 31–41.
Czechowic Marcin, Rozmowy chrystyjańskie, oprac. Alina Linda, Maria Maciejewska, Lech Szczucki, Zdzisław Zawadzki, PWN, Warszawa–Łódź 1979.
Czechowic Marcin, Zwierściadłko panienek chrystyjańskich, oprac. Katarzyna Meller, Dariusz Chemperek, Neriton, Warszawa 2010.
Daugirdas Kęstutis, Die Anfänge des Sozinianismus. Genese und Eindringen des historischethischen Religionsmodells in den universitären Diskurs der Evangelischen in Europa, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2016.
Diariusz sejmu lubelskiego 1566 roku, oprac. Irena Kaniewska, Ossolineum, Wrocław 1980.
Dingel Irene, Wie lutherisch war die Wittenberger Reformation. Von konfessioneller Vielfalt zu theologischer Profilierung, w: Initia Reformationis. Wittenberg und die frühe Reformation, red. Irene Dingel, Armin Kohle. Stefan Rhein, Ernt-Joachim Waschke, Evangelische Verlagsanstalt, Leipzig 2017, s. 416–422.
Gäbler Ulrich, Consensus Tigurinus, w: Theologische Realenzyklopädie, t. 8, red. Horst R. Balz et al., de Gruyter, Berlin–New York 1981, s. 189–192.
Gordon Bruce, Calvin, Yale University Press, New Haven 2009.
Gregory Brad, Niezamierzona reformacja. Od rewolucji religijnej do świeckiego społeczeństwa, [w druku].
Hawrysz Magdalena, XVI-wieczny dyskurs polemiczny w świetle pism Grzegorza Pawła z Brzezin, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 25 (45), 2018, s. 45–59.
Hawrysz Magdalena, Polemiczna twórczość Marcina Czechowica w perspektywie genologii lingwistycznej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2012.
Jasnowski Józef, Mikołaj Czarny Radziwiłł (1515–1565). Kanclerz i marszałek ziemski Wielkiego Księstwa Litewskiego, wojewoda wileński, nakł. Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Warszawa 1939.
Kolarzowski Jerzy J., Idea praw jednostki w pismach braci polskich. U narodzin nowożytnej koncepcji praw człowieka, Wydawnictwa UW, Warszawa 2009.
Kot Stanisław, Czechowic Marcin, PSB, t. 4, Kraków 1938, s. 306–309.
Kowalska Halina, Działalność reformatorska Jana Łaskiego w Polsce 1556–1560, Neriton, Warszawa 1999.
Leppin Volker, Transformationen. Studien zu den Wandlungsprozessen in Theologie und Frömmigkeit zwischen Spätmittelalter und Reformation, Mohr Siebeck, Tübingen 2015.
Leppin Volker, Wie reformatorisch war die Reformation? „Zeitschrift für Theologie und Kirche” 99, 2002, s. 162–176.
Luszczynska Magdalena, Politics of polemics: Marcin Czechowic on the Jews, De Gruyter Oldenbourg, Berlin–Boston 2018.
Łaszcz Marcin, Okulary na Zwierciadlo nabozenstwa chrześcianskiego w Polszcze. Począwszy od przystania Polakow na wiarę Chrześciańską, aż do teraźnieyszego Roku 1594, Wilno 1594.
Majmurek Jakub, Dlaczego bracia polscy?, w: Bracia polscy. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012, s. 6–13.
Meller Katarzyna, Słowa jak ziarna. Reformacyjne idee, książki, spory, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012.
Ogonowski Zbigniew, Socynianizm. Dzieje, poglądy, oddziaływanie, IHN PAN, Aspra-Jr, Warszawa 2015.
Pietkiewicz Rajmund, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. 1: Od początku do 1638 roku, Pallottinum, Poznań 2016.
Pietkiewicz Rajmund, Polskie antytrynitarskie przekłady Biblii w dialogu Pierwszej Rzeczypospolitej ze wschodnią i zachodnią Europą, w: Antytrynitaryzm w Pierwszej Rzeczypospolitej w kontekście europejskim. Źródła – rozwój – oddziaływanie, red. Michał Choptiany, Piotr Wilczek, Wydawnictwa UW, Warszawa 2017, s. 262–286.
Pospiszyl Michał, Arianie, oświecenie radykalne a sprawa polska, w: Bracia polscy. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012, s. 212–226.
Ptaszyński Maciej, Reformacja w Polsce a dziedzictwo Erazma z Rotterdamu, Wydawnictwa UW, Warszawa 2018.
Ptaszyński Maciej, rec.: Antytrynitaryzm w Pierwszej Rzeczypospolitej w kontekście europejskim. Źródła – rozwój – oddziaływanie, red. Michał Choptiany, Piotr Wilczek, Warszawa 2017, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 62, 2018, s. 230–234.
Ptaszyński Maciej, rec.: J.J. Kolarzowski, Idea praw jednostki w pismach braci polskich. U narodzin nowożytnej koncepcji praw człowieka, Warszawa 2009, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 56, 2012, s. 261–272.
Salatowsky Sascha, Die Philosophie der Sozinianer. Transformationen zwischen Renaissance-Aristotelismus und Frühaufklärung, Frommann-Holzboog, Stuttgart 2015.
Sławiński Wojciech, Stanisław Sarnicki jako działacz reformacyjny, „Czasy Nowożytne” 18–19, 2005, s. 69–113 (cz. 1); 24, 2011, s. 11–35 (cz. 2).
Sojka Jerzy, Luter jako arcyheretyk i rewolucjonista – powrót XVI-wiecznej antyreformacyjnej polemiki w polskiej debacie w roku jubileuszu 500 lat reformacji, w: Marcin Luter 1517–2017, red. Krzysztof Obremski, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018, s. 113–134.
Szczucki Lech, Marcin Czechowic (1532–1613). Studium z dziejów antytrynitaryzmu polskiego XVI wieku, PWN, Warszawa 1964.
Tazbir Janusz, Walka z Braćmi Polskimi w dobie kontrreformacji, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1, 1956, s. 165–207.
Warszawska szkoła historii idei. Tożsamość, tradycja, obecność, red. Paweł Grad, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2014.
Wilczek Piotr, Polonia reformata. Essays on the Polish reformation(s), Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2016.
Wilczek Piotr, Wyobraźnia. Polemiki Marcina Łaszcza z Marcinem Czechowicem, w: idem, Dyskurs – przekład – interpretacja. Literatura staropolska i jej trwanie we współczesnej kulturze, Gnome, Katowice 2001, s. 115–127.
Winiarska-Górska Izabela, Ideologia unitariańska a strategie translatorskie i styl przekładu Nowego Testamentu Marcina Czechowica (1577), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 25 (45), 2018, s. 277–313.
Winiarska-Górska Izabela, Szesnastowieczne przekłady Pisma Świętego na język polski (1551–1599) jako gatunek nowożytnej książki formacyjnej, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017.
Żukowski Jacek, Sąd nad arianami w kieleckim Pałacu Biskupów Krakowskich, Muzeum Narodowe, Kielce 2018.