Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie = Linguistic image of a villager in the contemporary Polish language

Gaze, Mateusz

doi:1642-4689

Download

Title: Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie = Linguistic image of a villager in the contemporary Polish language

Abstract:

Celem artykułu jest przedstawienie językowego obrazu leksemu wieśniak we współczesnym języku polskim. Badanie przeprowadzono w oparciu o definicje zawarte w ogólnych i specjalistycznych słownikach języka polskiego oraz na podstawie ankiet. Pozwoliło to opisać stereotyp wieśniaka w świadomości Polaków, który zasadza się na połączeniu znaczenia gramatycznego i metaforycznego. Już nawet w opracowaniach leksykograficznych doszło do niepokojącego braku wyodrębnienia potocznego rozumienia tego słowa, tj. wieśniak – człowiek niekulturalny, niewychowany. W większości opracowań leksykograficznych komponent ze znaczenia gramatycznego człowiek ze wsi został wbudowany w definicje znaczeniowe metaforycznego rozumienia badanego leksemu. Również badania ankietowe potwierdzają tę tezę. Dla respondentów wieśniak to mieszkaniec wsi, który ponadto odznacza się następującymi cechami: brakiem obycia, nieznajomością kultury, posługiwaniem się gwarą, prostactwem, brakiem inteligencji.

References:

1. Bańko M. (red.), 2000, Inny słownik języka polskiego, t.2, PWN, Warszawa.
2. Bańko M., 2010, Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych, PWN, Warszawa.
3. Doroszewski D. (red.), 1968, Słownik języka polskiego, t. 9, PWN, Warszawa.
4. Dunaj B. (red.), 2001, Słownik współczesnego języka polskiego, t. 2, Przegląd Reader's Digest, Warszawa.
5. Falińska B., 1981, O języku inteligencji mazowieckiej pochodzenia chłopskiego, [w:] H. Zgółkowa (red.), Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, PWN, Warszawa.
6. Kowalski P., 2004, Popkultura i humaniści. Daleki od kompletności remanent spraw, poglądów i mistyfikacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
7. Kurzowa Z. (red.), 2002, Słownik synonimów polskich, PWN, Warszawa.
8. Müldner-Nieckowski P., 2004, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki, Warszawa.
9. Pawlus M., Gajewska B., 2009, Słownik synonimów i antonimów, PWN, Warszawa.
10. Skorupka S. (red.), 1971, Słownik wyrazów bliskoznacznych, PWN, Warszawa.
11. Sobol E. (red.), 2008, Słownik frazeologiczny PWN z Bralczykiem, PWN, Warszawa.
12. Sobol E., Drabik L. (red.), 2007, Słownik języka polskiego PWN, PWN, Warszawa.
13. Szymczak M. (red.), 1981, Słownik języka polskiego PWN, t. 3, PWN, Warszawa.
14. Zgółkowa H. (red.), 1998, Praktyczny słownik języka polskiego, Kurpisz, Poznań.
15. Zgółkowa H. (red.), 2004, Nowy słownik gwary uczniowskiej, PWN, Warszawa.